دیابت در بارداری
دیابت در بارداری چیست?
دیابت در بزرگسالان چه خانمها و چه آقایان رو به افزایش است و دانشمندان عقیده دارند که این آمار تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۱۶۵ درصد افزایش می یابد علت این افزایش ارتباط قوی است که این پدیده با اپیدمی فعلی چاقی دارد.
1- تقسیمبندی دیابت در دوران حاملگی 2- دیابت بارداری 3- چه عواملی باعث دیابت در بارداری میشود؟ 4- قند بارداری باید چند باشد؟ 5- تشخیص دیابت بارداری 6- علائم دیابت بارداری 7- قند بارداری باید چند باشد؟ 8- درمان دیابت بارداری 9- قند بارداری (3 ماهه اول) 10- میزان قند خون( در سه ماه دوم) بارداری |
1- ابتدا باید بگوییم دیابت کلا بر 2 نوع است :
1- نوع ۱ با کمبود مطلق انسولین
2- نوع دونقص ترشح انسولین یا مقاومت به انسولین دیده میشود.
دیابت نوع یک در اغلب موارد درمان انسولین است اکثر در افراد زیر ۳۰ سال دیده میشود اما این عمومیت ندارد زیرا در ۵ الی ۱۰ درصد افراد ممکن است این نوع دیابت در افراد بالای 30 سال دیده شود .
اگرچه دیابت نوع ۲ حداکثر با دارو کنترل می شود در سنین بالا رخ می دهد ولی در نوجوانان چاق هم دیده میشود. |
1- تقسیمبندی دیابت در دوران حاملگی:
دکتر ویدا یوسفیان متخصص و جراح زنان زایمان نازایی در این خصوص میگوید؛ دیابت دراصل شایعترین عارضه طبیعی در دوران حاملگی است و به دو دسته تقسیم می شود
آ) افرادی که دیابت در آنها قبل از حاملگی بوده (دیابت آشکار)
ب) افرادی که دیابت در آنها در طول دوره حاملگی تشخیص داده میشود (دیابت حاملگی)
دیابت آشکار:
به مواردی اطلاق میشود که در یک نمونه تصادفی گلوکز خون فرد بیش از 200Mg/dl (میلی گرم در دسی لیتر) است و نشانه هایی مثل پرنوشی، پر ادراری و کاهش غیر قابل توجیه وزن را دارند و یا گلوکز ناشتای خون آنها در بیشتر از 125mg/dl (میلی گرم بر دسی لیتر) است.
پس نتیجه میگیریم که میزان گلوکز خونش بالای( 125mg/dl)است از قبل مبتلا به دیابت بوده است.[anchor id=”di1″ ]
2- دیابت بارداری :
دیابت در بارداری به صورت گلوکز ناشتای بالای 95mg/dl تعریف می شود از پیامدهای دیابت بارداری مردهزایی قند خون پایین نوزاد بیلی رویین بالای خون نوزاد (زردی)و درشت بودن نوزاد و در نتیجه ترومای زایمانی است.
زیرا در هنگام خروج نوزاد از کانال زایمانی امکان گیر کردن شانه(دیستوشی شانه) افزایش می یابد.
چاقی مادر و سابقه خانوادگی قوی دیابت نوع یک در بستگان خانم حامله و سابقه ی دیابت در بارداری قبلی جزو عواملی خطر شناخته شده برای دیابت در حاملگی فعلی خانم باردار است.[anchor id=”di2″ ]
مقاله برای مطالعه بیشتر: |
3- چه عواملی باعث دیابت در بارداری میشود؟
همانطور که در بالا ذکر شده چاقی مادر حامله جزو عوامل مهم است.
از عوامل دیگری که میتوان برشمرد:
آ) زنان با سابقه قوی خانوادگی دیابت
ب) زنان با سابقه تولد نوزاد درشت
ث) زنانی که مرتباً گلوکزوری دارند (یعنی گلوکز در ادرار دفع می کند).
[anchor id=”di3″ ]
4- قند بارداری باید چند باشد؟
به طور خلاصه میتوان گفت قند خون ناشتا در دوران بارداری باید زیر 95mg/dl بوده و اگر به دلایلی مثل چاقی مادر باردار و یا سن بالای مادر و یا سابقه خانوادگی دیابت صلاح به انجام GTT (گلوکز تولارنس تست) بود عدد ها شامل این موارد است:
( این تست باید صبح بعد از یک ناشتایی شبانه (حداقل ۸ ساعت و در اکثر ۱۴ ساعت) و به دنبال سه روز رژیم غذایی بدون محدودیت مساوی یا بیشتر از ۱۵۰ گرم کربوهیدرات در روز باشد فرد باید در طی آزمایش GTT در حالت نشسته قرار گرفته و در صورت این تست از مصرف دخانیات پرهیز کند.
این تست (Gtt) ناشتا و 1 ساعت و 2 ساعت و 3 ساعت بعد از مصرف 100gr گلوکز سنجیده میشود، اگر 2 یا بیش از 2 نتیجه سنجش گلوکز بالاتر از مقادیر زیر باشد خانم حامله مبتلا به دیابت بارداری در نظر گرفته میشود.
- ناشتا 95mg/dl
- 1 ساعت بعد از مصرف 100gr گلوکز 180mg/dl
- 2 ساعت بعد از مصرف 100gr گلوکز 155mg/dl
- 3 ساعت بعد از مصرف 100gr گلوکز 140mg/dl
البته استرس مادر هم در این اعداد و ارقام تاثیر گذار خواهد بود.
[anchor id=”di4″ ]
5- تشخیص دیابت بارداری
همانگونه که ذکر شده دکتر ویدا یوسفیان متخصص و جراح زنان، زایمان نازایی تاکید دارند که با توجه به افزایش سن مادران باردار حتماً قبل از بارداری گلوکز ناشتای خون سنجیده شود(fbs) اگر قند ناشتا مساوی یا بیشتر از 95mg/dl باشد دیابت بارداری تشخیص داده میشود.
غربالگری دیابت بارداری
همه خانم های باردار باید حتما غربالگری شوند ولی زمانش در خانم های مختلف فرق می کند مثلاً کسی که ریسک فاکتور ندارد (ریسک فاکتور مثل چاقی سابقه خانوادگی درجه یک دیابت سن بالا) میتواند غربالگری در سن حاملگی ۲۴ الی ۲۸ هفتگی بررسی شوند. بالای ۹۰ درصد خانم های باردار دیابتیک حدود ۶ هفته بعد از زایمان اندازه قند خونشان طبیعی میشود ولی کلا این خانم ها در معرض ابتلا به دیابت در آینده بیشتر از افراد عادی هستند لذا بهتر است 2- 1 سال قند خونشان چک شود و غربالگری برایشان صورت گیرد.
ویدئو کامل دیابت در بارداری
در خانمهایی که از قبل مبتلا به دیابت هستند برای ویزیت پره ناتال (قبل از بارداری)به مطب مراجعه میکنند حتما بایستی از نظر عوارضی که دیابت ممکن است در آنها ایجاد کرده باشد بررسی شوند خصوصا عوارضی چون واسکولوپاتی (عوارض عروقی دیابت )و وضعیت کلیه قلب و چشم پزشکی بررسی شوند و HG A1Cهم نرمال شده باشد سپس باردار شوند . اگر قند خون اینها به حد نرمال نرسیده باشد در زمان ارگانوژنر (زمانی که اندام های جنینی شکل میگیرند و حیاتی هستند) ممکن است سبب ناهنجاری جنینی شود و لذا کنترل قند خون مادر باردار چه (قبلا مبتلا به دیابت بوده است و چه در دوران بارداری مبتلا شده است) بسیار حائز اهمیت است. پس قند خون ناشتا در بارداری حتما باید زیر 95MG/DL باشد و روزی چند بار قند خون را با گلوکوتردر منزل چک کنند خصوصاً در این ها قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا بسیار مهم است( دو ساعت بعد از غذا زیر ۱۲۰MG/DL نگه داشته شود( در خانم های باردار تاکید دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زنان و زایمان شهرک غرب بر این است که خانم های باردار دیابتی به علت بزرگ شدن جفت و فیزیولوژی خود بارداری که دیابتوژنیک می باشد (بارداری دیابت زا است) روزانه چند بار در منزل این چک قندخون را انجام دهد.
[anchor id=”di5″ ]
مقاله جهت مطالعه بیشتر: روشهای پیشگیری از بارداری
6- علائم دیابت بارداری
در اصل دیابت عکس العمل بدن به عدم توانایی ذخیره گلوکز یا استفاده از آن است و به واقع گلوکز به جای اینکه به انرژی لازم برای فعالیت تبدیل شود به خون بازگردانده می شود. بدن یا توانایی تولید انسولین را ندارد و یا نمی تواند به درستی از آن استفاده نماید.
علائم دیابت در مادر باردار همانند افراد عادی شامل تکرار ادرار، پرنوشی و بی حسی و خواب رفتن دست و پا است که البته تنها در این علایم خلاصه نمیشود در اصل دیابت یک بیماری موزی گمراه کننده است.
در این بیماری مادر باردار ممکن است متوجه ضخیم شدن پوست و لکه های ریز روی پوست بدنش شود با کمال تعجب باید بگوییم با وجودیکه تاری دید در بسیاری ازموارد جزو علائم دیابت است ولی باید بگویم وقتی دید شما بهتر شده و عینک را کنار می گذارید هم جزوه مواردی است که باید به دیابت شک کنید.
به نظر شما علت چه میتواند باشد?
دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زنان زایمان در این باره میگوید در این بیماری سطح مایعات بدن در اندام ها و بافت های مختلف دچار نوسان میشود لذا همین موضوع سطح مایعات در چشم را هم دستخوش تغییر و تحول نموده و باعث نوسان در بینایی فرد حامله میشود.
ضمنا مادر باردار ممکن است دچار خارش های متناوب شود که علاوه بر این که باید به مسمومیت حاملگی و درگیری کبد شک کنیم حتماً قند خون نیز بایستی چک شود.[anchor id=”di6″ ]
علت این پدیده احتمال درگردش خون در طی بارداری و دیابت است.
شنوایی مادر باردار کمتر می شود مثلا مادر باردار هنگام نگاه کردن به تلویزیون مدام صدای آن را بالا میبرد یا هنگامی که همسرش با او گفتگو می کند صدایش را به درستی متوجه نمیشود می توان کم شنوایی را جزء ابتدایی ترین علائم دیابت دانست.
مادر باردار خروپف می کند به علت افزایش وزن و حجم توده در اطراف گردن این اتفاق در بسیاری از خانمهای باردار میافتد حال اگر فرد باردار دچار دیابت نباشد این اتفاق تشدید می یابد بنابراین اگر مادر باردار دید که دچار خروپف های شدید شده ویا در طول روز مرتب خواب آلود است باید بدانیم که قند خون فرد باید چک شود و تحت کنترل و مراقبت قرار گیرد به طور کلی جفت در دوران حاملگی فرد می تواند هورمون هایی را ترشح کند که موجب افزایش قند خون مادر شود در یک فرد حامله در این هنگام لوزالمعده به کمک آمده و هورمون انسولین بیشتری ترشح میکند اما اگر این اتفاق نیفتد سطح قند خون مادر باردار افزایش یافته و منجر به دیابت بارداری میشود لذا حتماً بایستی در طی بارداری زیر نظر پزشک متخصص بوده و ابتدا با رژیم و روشهای ساده تر سعی در بهبود وضعیت قند خون خود نموده و اگر این مهم تحقق نیافت با انسولین و داروهایی که پزشک صلاح میداند مثل متفورمین سطح قند خون را متعادل نماید.
مقاله برای مطالعه بیشتر: مراحل زایمان طبیعی |
7- قند بارداری باید چند باشد؟
همانگونه که در بالا توضیح دادیم قند خون ناشتا حتما می بایست در بارداری زیر 95Mg/dl باشد
مادر بارداری که مشکوک به دیابت بارداری است حتماً بایستی در منزل گلوکوتر جهت سنجش دقیق قند خون داشته باشد سنجش قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا در مادر باردار بسیار حائز اهمیت است و قند خون دو ساعت بعد از غذا نیز بایستی زیر ۱۲۰ میلی گرم نگه داشته شود.
تاثیر دیابت بارداری بر بینایی:
اصل تاثیر دیابت بر بینایی روی عروق شبکه است در حدی که می تواند منجر به کوری شود
تاثیر دیابت بارداری برجنین :
دیابت بارداری می تواند منجر به ماکروزومی ( بزرگ شدن جنین )و افزایش جثه ی جنین شود (بالای ۴ کیلوگرم) و این بزرگ بودن جنین موجب مشکلات عدیدهای هنگام خروج نوزاد از کانال زایمان می شود.
در مواردی موجب سخت خارج شدن نوزاد و گیر کردن شانه میشود که اصطلاح(دیستوشی شانه) به آن اطلاق میشود.
لذا در مواردی که شک به گیر کردن شانه توسط متخصص زنان و زایمان تشخیص داده میشود.
باید به جای زایمان طبیعی سزارین استفاده شود از عوارض دیگر همانگونه که بیشتر برشمردیم از پره اکلامپسی ( مسمومیت دوران حاملگی) می توان نام برد حتی در مواردی که نوزاد در معرض دیابت در بزرگسالی نیز قرار میگیرد .
و در مواد ی حتی باعث مرده زایی، سقط جنین هم می شود. لذا این بیماری جزو بیماریهایی است طبق گفته دکتر ویدا یوسفیان باید جدی تلقی شود
مقاله برای مطالعه بیشتر: |
در کلینیک دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زنان زایمان کنترل دقیق و علمی دیابت مادران باردار انجام می شود و شما به راحتی می توانید از علم و تخصص ایشان بهره ببرید.[anchor id=”di7″ ]
8- درمان دیابت بارداری
همانگونه که متذکر شدیم دیابت بارداری زمانی عنوان میشود که فرد برای اولین بار دچار افزایش قند خون در طی بارداری شود و در آزمایشات قبلی قند خون فرد در حد نرمال بوده باشد .
برای کنترل قند خون در طی بارداری باید بدانیم که بهتر است مادر باردار پایش منظم و مشخصی در طی روز از قند خون داشته باشد( در ابتدا توصیه دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زنان زایمان) این است که با دستگاه های کنترل قند روزی چهار الی پنج بار قند خون سنجش شود و بهتر آن است که قبل از صبحانه و دو ساعت بعد از هر وعده غذایی این کار انجام شود البته باید بدانیم پس از کنترل مراحل خطرناک و حاد دیابت بارداری دیگر نیاز نیست که تا این حد اندازه گیری قند خون انجام شود.
سنجش میزان کتون در ادرار:
کتون یک نوع اسید است اگرچه در ادرار دیده شود معلوم میشود.
که قند خون به خوبی کنترل شده است مثلاً کتون 1+ یا 2+ در آزمایش دیده می شود .
فعالیت ورزشی البته پس از تایید پزشک باید بدانیم که داشتن یک فعالیت بدنی مثل پیاده روی به راحتی میتواند قند خون مادر باردار را کنترل کند.
رعایت رژیم غذایی:
این مسئله بهترین مورد در کنترل قند خون است. این رژیم بهتر است زیر نظر تخصص زنان و با مشاوره با تخصص تغذیه انجام شود. به گونه ای که از خوردن آشامیدن هرچه شیرینی پرهیز شود حتی خوردن نان برنج ماکارونی و سیب زمینی نیز محدود شود .مثلا اگر میخواهد برنج میل کنید با عدس ،ماش یا لوبیا مخلوط شود.
بررسی افزایش وزن مادر باردار:
معمولا افرادی که دیابت بارداری دارند از اضافه وزن برخوردارند لذا افزایش وزن این عزیزان در طی کل دوره بارداری نباید بیشتر از 7 کیلو باشد.
مصرف انسولین[anchor id=”di8″ ]
تنها داروی تاثیر شده برای درمان دیابت بارداری انسولین است که باید زیر نظر پزشک متخصص زنان وغدد انجام شود.
امروز مصرف قرص متفومین نیز توصیه میشود و در آخر کنترل فشار خون خانم بسیار کمک کننده است. رژیم غذایی سالم در طی بارداری خانم مبتلا به دیابت بارداری شامل مصرف غذاهای سبوس دار سبزیجات میوه (ترجیحاً هندوانه ، سیب و خربزه طالبی) میل نشود مصرف چربیهای اشباع شده و اسید چرب ترانس باید حداقل باشد و به جای آنها از چربیهای غیر اشباع شامل روغن زیتون و امگا ۳ مصرف شود البته باید بدانیم دوران بارداری دورانی است که علاوه بر حفظ سلامت مادر باردار باید به فکر سلامت و رشد و نمو جنین هم باشیم و رژیم مادر باید شامل کلیه مواد مغذی برای رشد جنین نیز باشد در عین حال که قند خون مادر بالا نرود.
قند خون بارداری باید چند باشد:
9- قند بارداری (3 ماهه اول):
قند خون ناشتا | وضعیت طبیعی |
کمتر یا مساوی 100Mg/dl | طبیعی |
100-125Mg/dl | دیابت بارداری |
بالای 126 | دیابت آشکار |
1) در مادرانی که قند خون بین 100-125MG/DL دارند می گوییم که رژیم بگیرند و تحرک و فعالیت داشته باشند بعد از گذشت دو هفته قند خون مادر مجدد سنجیده می شود اگر باز هم بالا بود دیگر تحت درمان دارویی اعم از انسولین و یا از متفومین قرار خواهد گرفت.
2) در افرادی که قند خون بالای 126 دارند و مبتلا به دیابت آشکار هستند یک هفته بعد آزمایش پس از رژیم و فعالیت تکرار میشوند شعر اگر بالا بود باید تحت نظر متخصص از دارو استفاده نماید.
3) افرادی که قند خون بین 100-99 دارند احتمال عدم تحمل گلوکز دارند که بایستی فقط از رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی سود ببرند .[anchor id=”di9″ ]
10- میزان قند خون( در سه ماه دوم) بارداری:
در مادری که سه ماه اول بارداری قند خون طبیعی داشته بین هفته های ۲۴ الی ۲۸ بارداری تحت تحمل گلوکز دو مرحله ای انجام می شود در مرحله اول این تستUCT خوانده می شود این تست نیازی به ناشتایی ندارد و نمونه گیری یک ساعت بعد از مصرف ۵۰ گرم گلوکز محلول در آب صورت می گیرد
نتایج UCT
میزان قند خون MG/DL | وضعیت |
کمتر یا مساوی 140Mg/dl | نرمال |
199-140Mg/dl | انجام تست UTT(تست تحمل گلوکز با 100 گرم گلوکز) |
بیشتر یا مساوی 200MG/DL | دیابت |
در خانمهایی که میزان قند خون در بارداری شان طی سه ماهه دوم بین ۱99 -140 است باید تست UTT (تست تحمل گلوکز با 100 گرم گلوکز خوراکی )انجام شود در UTT بایستی مادرباردار ناشتا با شد (حداقل ۸ الی ۹ ساعت) و قند خونش سنجیده شود و سپس بعد از مصرف 100 گرم گلوکز 1_2_3 ساعت بعد از مصرف گلوکز و قند خون سنجیده شود اگر دو یا بیشتر از نتایج آزمایش غیر عادی باشد تا تشخیص دیابت بارداری گذاشته میشود و بایستی تحت مراقبتهای دیابت قرار گیرد.
وضعیت طبیعی قند خون ناشتا | میزان قند خون
95mg /dl |
قند خون 1 ساعت بعد از مصرف 100 گرم گلوکز | 180Mg/dl |
قند خون 2 ساعت بعد از مصرف 100 گرم گلوکز | 155Mg/dl |
قند خون 3 ساعت بعد از مصرف 100 گرم گلوکز | 140Mg/dl |
[anchor id=”di10″ ]
سخن آخر:
دیابت بارداری یک بیماری موذی و خطرناک است حال آنکه در بارداری علاوه بر هدف قرار دادن ارگانهای حیاتی مادر مثل قلب ، ریه، کلیه، اعصاب، زندگی جنین را نیز به مخاطره میاندازد بنابراین برای کنترل قند خون مادران باردار می توانند با کلینیک دکتر ویدا یوسفیان هماهنگ شده و از خدمات ایشان در شهرک غرب بهره مند شوند برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02122074065 هماهنگ شوید. |
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!