کیست های تخمدان
کلیات:
کیست های تخمدان ساک ها یا محفظه هایی پر از مایع هستند که درون تخمدان ها و یا بر روی سطح آنها قرار دارند. هرزن در دو طرف رحم، دو تخمدان دارد که از نظر اندازه و شکل معادل یک بادام می باشد. تخمک ها در درون تخمدان ها ایجاد شدا و کامل (بالغ) می شوند و به صورت ماهانه در دوره باروری آزاد می شوند. بسیاری از زنان در بازه هایی از زمان مبتلا به کیست تخمدان می شوند.
بسیاری از کیست های تخمدان علائم کمی داشته یا بدون علامت و بی عارضه هستند. اغلب این کیست ها بدون درمان در عرض چند ماه از بین می روند.
هرچند کیست های تخمدان، مخصوصاً کیست های که پاره می شوند، علائم شدیدی ایجاد می کنند.
علائم:
بسیاری از کیست ها علائم نداشته و خود به خود برطرف می شوند. اما کیست تخمدان بزرگ می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
• درد لگن: درد مبهم یا واضح در قسمت پایین شکم در سمت ……
• احساس سنگینی یا پری در شکم
• احساس نفخ
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم:
• درد شکم یا لگن ناگهانی و شدید
• درد به همراه تب یا تهوع
علت:
بسیاری از کیست های تخمدان به علت دوران قاعدگی (کیست های فانکشنال) ایجاد می شود کیست های دیگر شایع نیستند.
کیست های فانکشنال
تخمدان ها بطور طبیعی بصورت ماهانه اجزایی بصورت کروی ایجاد می کنند که به آن ها فولیکول می گویند. فولیکول ها هورمون های استروژن و پروژسترون می سازند. در هنگام تخمک گذاری یک تخمک آزاد می شود.
اگر یکی از این فولیکول ها به رشد خود ادامه دهد به کیست فانکشنال تبدیل می شود.
کیست فولیکولار: در اواسط دوران ماهانه تخمک از فولیکول آزاد شده و به سمت لوله های فالوپ حرکت می کند. اگر تخمک از فولیکول رها نشود و فولیکول به رشد خود ادامه بدهد کیست فولیکولار ایجاد می شود.
کیست کورپوس لوتئوم: هنگامی که فولیکول تخمک خود را رها می کند، فولیکول به تولید استروژن و پروژسترون جهت بارداری ادامه می دهد. به این فولیکول کورپوس لوتئوم می گویند. گاهی مایع در کورپوس لوتئوم تجمع پیدا می کند که باعث تبدیل آن به کیست می شود.
کیست های فانکشنال معمولاً عوارض نداشته و به ندرت باعث درد می شوند و در عرض ۲ یا ۳ دوره ماهانه محو می شوند.
انواع دیگر کیست
این نوع کیست ها ارتباطی با فعالیت طبیعی تخمدان ندارند:
• کیست درموئید: که به نام ژاتوم هم شناخته می شود که محتوی بافت های بدن مانند مو یا پوست یا … می باشند.
• کیست آدنوما: معمولاً بر روی سطح تخمدان ایجاد شدا و ممکن است حاوی مایع آب مانند یا موکوس باشد.
• آندومتریوم: در این نوع کیست زمانی ایجاد می شود که بافت آندومتر رحم خارج از رحم رشد کند. ممکن است بخشی از بافت رحم به تخمدان چسبیده و رشد نماید.
کیست درموئید و کیست آدنوما ممکن است بزرگ شده و باعث خارج شدن تخمدان از محل خود شود که این مسئله احتمال چرخش تخمدان و ایجاد درد را زیاد می کند که به آن پیچش تخمدان می گویند. پیچش تخمدان باعث قطع یا اختلال در خون رسانی به تخمدان می شود.
ریسک فاکتورها:
مشکلات هورمونی: مصرف داروهای نازایی مانند کلومیفن
بارداری: گاهی در زمان بارداری تخمک در تخمدان باقی مانده و منجر به کیست می شود.
آندومتریوز
عفونت شدید لگنی
کیست های تخمدان
مقاله تهیه شده توسط :
خانم دکتر ویدا یوسفیان