مراحل زایمان طبیعی

ریتم و سرعت زایمان طبیعی برای هر خانم بارداری ویژگی‌های خاص به خود را دارد. حتی این امکان وجود دارد که بعضی از مادران متوجه انقباض‌های اول زایمان نشوند. بطور کلی مراحل زایمان طبیعی به این شرح است :

1. شروع دردهای اولیه زایمان : در این مرحله انقباض‌های اولیه رحم آغاز می‌شود و دهانه رحم نرم شده و تا حدود 10 سانتیمتر باز می‌شود که همین بخش نیز خود دارای سه مرحله جداگانه می‌باشد:

• ابتدایی : در این مرحله انقباضات رحم کاملا منظم است و درد آن کم کم شروع می‌شود دهانه رحم باز شده و حالت آن در لگن نرم شده و به جلو می‌آید. در این حالت شما می‌توانید قدم بزنید و یک دوش آب گرم بگیرید و همچنین ماساژ هم می‌تواند تاثیر بسیار خوبی داشته باشد.

• اکتیو یا فعال : زمان انقباض ها بیشتر و شدیدتر می‌شود به 1 تا 2 دقیقه می‌رسد. در این لحظه تمرین‌های تنفسی و آرامش بخش انجام دهید و به بیمارستان بروید تا زیر نظر پزشک قرار بگیرید.

• انتقالی یا گذر : در این مرحله میزان باز شدن سرویکس تا 10 سانتیمتر می‌شود که عملا مرحله سخت زایمان شروع می‌شود. انقباض ها بیشتر شده و زمان بین انقباض ها بسیار کمتر می‌شود و حتما باید سعی کنید آرامش خود را حفظ کرده مدل نفس کشیدن خود را تنظیم کنید.

2. تولد نوزاد :

در این مرحله رحم، نوزاد را از واژن به سمت بیرون می‌دهد که در شروع انقباض ها سر نوزاد به بیرون هل داده می‌شود ولی در پایان انقباض به سمت داخل می‌رود که در این حالت با توجه به راهنمایی‌های پزشک نیاز است فشار را کمتر کنید تا نوزاد آرامتر به سمت بیرون هدایت شود و احتمال پارگی هم کاسته شود. در این مرحله حتما به توصیه‌های پزشک خود توجه کنید و سعی کنید در زمان انقباضات، دفعات زور و فشار را بیشتر کنید تا کم کم سر نوزاد بیرون بیاید.

3. خارج شدن جفت :

وظیفه جفت عملا غذا دادن به جنین و همچنین دفع مواد زائد آن است که در این مرحله پس از خروج کامل نوزاد از بدن، جفت باید به بیرون هدایت شود که انقباض ها هم متعاقبا کمتر می‌شود ولی به دلیل اینکه در آن لحظه مادر نوزاد خود را بغل کرده است و دچار هیجان و ترشح هورمون شده است بسیاری از مادران متوجه دردهای خروج جفت نمی‌شوند.

زایمان طبیعی سخت

زایمان طبیعی یک لحظه بسیار شیرین و دلنشین برای مادران است و از طرف دیگر طبق توصیه پزشکان خیلی بهتر از عمل سزارین می‌باشد ولی همه مادران امکان زایمان طبیعی را ندارند زیرا ممکن است با زایمانی سخت مواجه شوند.

علائم زایمان طبیعی سخت چیست؟

1. افرادی که فاصله دو لگن آنها از میزان طبیعی کمتر است یا ماهیچه‌های دیواره رحم آن ها قدرت لازم را ندارند. این دسته مادران باید با یک برنامه مشخص پیاده روی زیاد داشته باشند تا مشکل ماهیچه ها و فاصله لگن آنها برطرف شود.
2. داشتن ترس و نگرانی هم باعث انقباض ماهیچه‌های دیواره رحم شده زایمان طبیعی را سخت می‌کند.
3. مادرانی که دارای بیماریهای ورم دهانه رحم هستند نیز زایمان طبیعی سختی دارند.
4. چرخش نوزاد در رحم باعث می‌شود که در بسیاری از مواقع نوزاد نتواند با سر به بیرون بیاید که مراحل زایمان را سخت می‌کند.
5. جنین‌هایی که وزنی بیشتر از وزن طبیعی دارند نیز زایمان را سخت می‌کنند. معمولا مادرانی که ورزش و یا فعالیت‌های جسمانی درست در دوران بارداری ندارند و بیشتر استراحت کرده و تغذیه می‌کنند این موضوع برایشان پیش می‌آید.
6. بالا بودن سن مادر نیز مشکل ساز است. معمولا بالاتر از سن 35 سال زایمان طبیعی سخت می‌شود.
7. اگر سایز طول بند ناف از حالت طبیعی کوچک تر باشد نیز مشکل ساز است.
8. چند قلو بودن نوزادها هم زایمان را دشوار می‌کند.

تعداد بخیه در زایمان طبیعی

در طول مراحل زایمان با اینکه واژن یک عضو منعطفی می‌باشد و می‌تواند تا حد بسیار زیادی خود را به اندازه نوزاد دربیاورد اما در بسیاری مواقع جنین بزرگتر از طول واژن می‌باشد که در این حالت پرینه ممکن است زیاد تر از حد خود باز شده و پاره شود که گاهی سطحی هستند و راحت بهبود پیدا می‌کنند و در بعضی مواقع می‌تواند شدید باشد و دچار خونریزی شود که در این حالت باید حتما بخیه زده شود.
البته در بعضی اوقات خود پزشک برای جلوگیری از پارگی‌های بافتی مجبور می‌شود برشی در ناحیه پرینه بوجود بیاورد تا زایمان راحت تر انجام گیرد.

این پارگی ها 4 نوع دارد :

1. درجه یک : که سطحی است و نیازی به بخیه ندارد و خود به خود ترمیم می‌شود.
2. درجه دو : عمیقتر هستند و تا زیر پوست هم رفته اند که احتیاج به بخیه دارند و نهایتا تا 2 هفته بعد از زایمان بهبود پیدا می‌کنند.
3. درجه سه : شدیدتر هستند و تا عمق بیشتر از پرینه و مقعد رفته است که در این حالت ممکن است مادر دچار بی اختیاری در دفع مدفوع شود که قطعا بخیه‌های بیشتری نیاز دارد.
4. درجه چهار : بسیار عمیق است که حتی تا راست روده هم میرود و ماهیچه‌های مقعد را پاره کرده است که در این حالت نیار به عمل جراحی می‌باشد. همچنین مدت زمان ترمیم آن تا حدود 8 هفته طول می‌کشد.
البته ممکن است پارگی تا نزدیکی مجرای ادراری نیز رفته باشد که اصولا سطحی می‌باشد و خود به خود ترمیم می‌شود و به بخیه نیازی ندارد.

زایمان طبیعی بدون درد

زایمان طبیعی بدودن درد باعث شده است که مادران بیشتری تمایل به زایمان طبیعی پیدا کنند و کمتر به سمت عمل سزارین بروند.
دو روش برای انجام این زایمان وجود دارد:

1. غیر دارویی : با استفاده از تکنیک‌های روانی، ماساژ، موسیقی، زایمان درآب، حرکات ورزشی، از طریق گرما و انرژی درمانی در کنار همسر در اتاق زایمان و سایر روش‌های دیگر می‌توانند به زایمان طبیعی بدون درد کمک کنند.

2. دارویی : که در این روش یک داروی ضد درد و بی حسی به نام اپیدورال را به کمک یک لوله به قسمت ستون فقرات مادر تزریق می‌کنند و این دارو باعث می‌شود که عصب‌های درد بی حس شده و میزان بسیار کمتری از درد را در حین زایمان، مادر متوجه شود و کمک زیادی در زایمان طبیعی بدون درد دارد. معمولا بسیاری از مادران زمانی که درد زایمان زیاد می‌شود و دهانه رحم تا حدی باز شده است از پزشک می خواهند که این دارو را تزریق نماید.
لازم بذکر است که این دارو در بعضی مواقع ممکن است بر روی جنین اثر بگذارد به اینصورت که ممکن است این دارو از طریق جفت به جنین برسد و باعث اختلال‌هایی در تنفس جنین شود.

از مزایای این دارو می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

• کم کردن فشار خون : مخصوصا برای مادرانی که بالا بودن فشار خون شان باعث ایجاد مشکل در زایمان طبیعی می‌شود.

• کاهش دردهای حین زایمان طبیعی که هم باعث می‌شود مادر بتواند با استفاده از این روش لحظه‌ی بدنیا آمدن فرزند خود را متوجه شود و از طرف دیگر به بسیاری از مادران کمک می‌کند که راحت تر گزینه زایمان طبیعی را انتخاب کنند و آمار جراحی‌های سزارین کاهش پیدا کند.

از معایب این دارو نیز به این نکات اشاره کرد:

• احساس خارش
• تب و سردرد‌های زیاد
• احساس لرزش و ضعف در پاها که باعث می‌شود مادران زمان بیشتری را در تخت استراحت کنند و حتی ممکن است برای دفع ادرار به دلیل همین خستگی و ضعف در پاها از سوند استفاده کنند.
• به دلیل اینکه این دارو فشار خون را کاهش می‌دهد مدام باید نوزاد و مادر زیر نظر باشند که تنفس نوزاد و فشار خون مادر چک شود.
• زمانی که مادر باید آخرین فشار‌های خود را وارد کند تا نوزاد بیرون بیاید چون عملا مادر دچار بی حسی شده است و دردهای انقباض را خیلی کمتر متوجه می‌شود ممکن است نتواند در این لحظه فشار‌های لازم را وارد کند برای همین ممکن است پزشک مجبود شود از ابزار فوسپس کمک بگیرد.
برای تمامی مادران بارداری که در منطقه غرب تهران هستند و نیاز به یک جراح و متخصص زنان و زایمان خوب در شهرک غرب یا سعادت آباد دارند تا بتوانند مشاوره‌های لازم را در زمینه زایمان طبیعی دریافت نمایند و همچنین زیر نظر یک دکتر زنان خوب و با تجربه قرار بگیرند دکتر ویدا یوسفیان را توصیه می‌کنیم که در تمامی مراحل بارداری می‌توانند در کنار شما عزیزان باشند.

پریود بعد از زایمان طبیعی

عملا زمان دقیق پریود بعد از زایمان طبیعی را نمی‌توان تشخیص داد زیرا هم به عامل شیردهی مادر بستگی دارد هم میزان ترشح هورمون ها در هر مادری متفاوت است. اصولا مادرانی که به نوزاد خود شیر نمی‌دهند ممکن است این زمان حدود 10 هفته طول بکشد و همچنین مادرانی که خودشان شیر میدهند ممکن تا 20 هفته بعد از زایمان طبیعی عادت ماهانه شوند.
بعضی از مادران ممکن است حتی بلافاصله بعد از زایمان دچار عادت ماهانه و خونریزی شوند که البته برای منظم کردن پریود شان حتما باید با پزشک مشورت کنند. بعضی از مادران ممکن است یک ماه بعد از زایمان طبیعی عادت ماهانه شوند ولی برای بعضی دیگر ممکن است حتی یک سال هم طول بکشد.
معمولا پریود بعد از زایمان طبیعی کاملا منظم نیست و حتی ممکن است با خونریزی‌های شدید همراه باشد.

کیست آندرومتریوز در بارداری

کیست آندومتریوز یکی از مهمترین علت‌های ناباروری در زنان می‌باشد که اصولا یک دهم زنان دچار این بیماری می‌شوند و ناباروری را در آن ها بوجود می‌آورد.
علت بوجو آمدن این بیماری به این دلیل است که زمانی که یک زن در دوران قاعدگی خود است بافت آندومتروم در داخل رحم برای آماده کردن رحم به جهت بارداری ضخیم می‌شود ولی اگر در آن دوره یک ماهه بین دو دوره قاعدگی باردار نشود این لایه آندومتریم از بین میرود و در پریود بعدی دوباره ضخیم می‌شود در همین هنگام ممکن است که یک لایه دیگری که کاملا مشابه آندومتریوم است در خارج از رحم تشکیل شود که این بافت ممکن است روی قسمت‌های متفاوت مادر مانند تخمدان ها، رحم و لایه‌های آن، دیواره لگن و … تاثیر بدی بگذارد زیرا این بافت بر خلاف آندومتریوم که بعد از ضخیم شدن توانایی نرم شدن و فروپاشی را دارد، به همان شکل ضخیم باقی می ماند و باعث ایجاد درد و زخم شده و جلوی خروج تخمک از تخمدان ها را می‌گیرد و به همین دلیل بارداری را مشکل می‌کند. از علائم آن می‌توان به ایجاد دردهایی در لگن، رابطه جنسی، خروج ادرار، پریود دردناک همراه با خونریزی زیاد اشاره کرد.

سن مناسب بارداری

در بسیاری از تحقیقات مشخص شده است که سن مناسب برای بارداری بین 20 تا 35 سال است.
زیرا مادران بالای سن 35 سال ممکن است دچار مشکلاتی مانند سقط جنین، نارس شدن نوزاد، بارداری خارج رحم و پره اکلامپسی شوند.
مادرانی که تصمیم دارند چند فرزند داشته باشند بهتر است اولین بارداریشان در اوایل دوره 20 سالگی باشد و بارداری بعدیشان در پایان دوره 20 سالگی یا حتی شروع 30 سالگی باشد.
از طرف دیگر بسیاری از مادران به دلیل شاغل بودن تصمیم می‌گیرند که بارداری را تا بعد از سن 35 سالگی به تعویق بیاندازند که خود این تصمیم بسیار نادرست و غلط است زیرا به طور کلی توانایی باروری تخمک ها بعد از سن 30 سالگی کاهش پیدا می‌کند و همچنین بارداری را نیز در این سن با خطر‌هایی مواجه می‌کند .

زمان ریکاوری بدن بعد از زایمان به حالت اول

یکی از مهمترین نگرانی‌های مادران باردار این است چه مقدار زمان طول میکشد که بدنشان بعد از زایمان طبیعی به حالت اول برگردد و سلامتی بدنشان را بدست بیاورند و اینکه متقابلا چه کارهایی باید انجام بدهند که روند این کار سریعتر شود.

مادرانی که زایمان طبیعی و یا به اصطلاح زایمان واژینالی داشتند حدود 8 هفته نیاز دارند تا رحم شان بهبود پیدا کرده و دوباره به حالت نرمال برگردد. در این حالت مادر بعضی اوقات دوباره متوجه انقباض‌هایی در داخل رحم و واژن خود می‌شود که همین انقباض ها هستند که به رحم و واژن کمک می‌کند که دوباره به سایز نرمال و طبیعی خود برگردد.

البته در هنگام زایمان طبیعی غیر از تغییرات و آسیب‌هایی که در ناحیه رحم و لگن و واژن مادر بوجود می‌آید، ممکن است آسیب ها و تغییرات دیگری نیز بوجود بیاید. مانند دردهایی در گردن و بازو و سایر قسمت‌های دیگر و همچنین تورم و التهاب در پاها که البته به دلیل استرس و فشارهایی که مادر در حین زایمان طبیعی تحمل کرده است کاملا عادی است و حتی ممکن است بعد از زایمان تا چند روز این درها تشدید شوند.

بعضی از مادران حتی ممکن است از 4 هفته تا 2 ماه درگیر این دردها و فشار‌های بدنی و همچنین خونریزی در واژن و تولید ترشح در واژن باشند که کاملا نرمال و طبیعی است و جای نگرانی نیست.
بعضی از مادران تا چند هفته ممکن است برای دفع مدفوع خود دچار مشکل شوند و دچار یبوست شوند که باز هم طبیعی می‌باشد.
بعضی از مادران در هفته‌های اولیه پس از زایمان طبیعی دچار مشکل در شیر دادن می‌شوند و به تنهایی نمی‌توانند این کار را انجام دهند و از نظر عملی دچار انسداد در نوک سینه می‌شوند.

بدن مادر باردار اصولا بعد از گذراندن دوران پایان بارداری شروع به شیر سازی و ذخیره آن می‌کند که همین عامل باعث تورم و دردناک شدن سینه می‌شود و بعد زایمان و شیر دادن به نوزاد و مکیدن شیر این التهاب و درد کمتر شده و بهبود پیدا می‌کند.
در کل برای ترمیم و بهبود بدن بعد از زایمان طبیعی حداقل 8 هفته نیاز است ولی حتما باید شرایط هر مادر را با توجه به خصوصیات بدنی ایشان در نظر گرفت.

تعیین جنسیت

تعیین جنسیت جنین راه ها و روش‌های متفاوتی دارد که بطور قطع دقیق ترین آنها از طریق سونوگرافی می‌باشد.
مادران باردار همیشه بسیار کنجکاو هستند که بتوانند جنسیت جنین خود را تشخیص دهند. تعیین جنسیت از طریق سونوگرافی فقط از هفته18 تا 20 بارداری امکان پذیر است ولی در بسیار از جوامع قبل از پیشرفت علم همیشه روش‌هایی متفاوت برای تعیین جنسیت وجود داشت که

تعدادی از این روش ها به شرح ذیل می‌باشد:

• از طریق چشم و مشاهده رگ‌های خونی در سفیدی چشم
• پاهای متورم
• وضعیت چاقی و یا لاغری صورت مادر
• حجم و شکل گیری باسن
• نحوه نفس کشیدن
• نحوه قرار گیری جنین در شکم مادر
• نوع لگد زدن جنین در شکم مادر
و سایر روش‌های دیگر که از قدیم در بین اقوام و تمدن‌های متفاوت وجود داشته که البته بسیاری از این روش ها تا حد بسیار زیادی در تعیین جنسیت جنین دقیق بوده‌اند.
تعیین جنسیت از طریق سونوگرافی به اینصورت است که دستگاه با تولید امواج صوتی می‌تواند تصویری با دقت و شفافیت بالا نشان دهد. اصولا نداشتن آلت تناسلی در جنین بصورت قطع نمی‌تواند دلیل بر دختر بودن جنین باشد ولی معمولا همین دلیل یک موضوع بسیار مهم در تعیین جنسیت می‌باشد.

دو نشانه مهم در سونوگرافی برای تشخیص دختر بودن جنین:

• همبرگری بودن شکل آلت تناسلی که در اصل کلیتروس و لابیا را در سونوگرافی نشان میدهد.
• مشاهده شکل ستون فقرات که اگر در انتهای ستون فقرات یک برآمدگی با زاویه 10 درجه دیده شود قطعا نوزاد دختر است.

دو نشانه مهم در سونوگرافی برای تشخیص پسر بودن جنین:

• مشاهده شکل ستون فقرات: که اگر در انتهای ستون فقرات یک برآمدگی با زاویه 30 درجه دیده شود می‌تواند نشان دهنده پسر بودن نوزاد باشد.
• شکل خالی شدن ادرار : که اگر ادرار به سمت بالا تخلیه شده باشد.
• داشتن آلت تناسلی مردانه : که بین هفته‌های 18 تا 20 ام در سونوگرافی دیده می‌شود.