سندروم پیش از قاعدگی یا PMS
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS ترکیبی از علائمی است که حدود یک یا دو هفته قبل پریود در شما ظاهر می‌شود. این علائم در درجه اول ممکن است فیزیکی باشد (مانند درد، نفخ، سردرد، خستگی و غیره)، یا احساسی باشد (مانند تحریک‌پذیری، بدخلقی، غمگینی و غیره)، و یا ترکیبی از هر دو باشد. در هر صورت، علائم PMS زندگی شما را مختل خواهد کرد. اصلاح شیوه زندگی و استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه اغلب می‌تواند علائم PMS را تسکین دهد.
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
سندروم پیش از قاعدگی (Premenstrual syndrome = PMS) به تغییراتی در خلق‌وخو و عواطف، سلامت جسمانی و رفتار اشاره دارد که:
- بین تخمک‌گذاری و شروع پریود (تقریباً 2 هفته قبل از پریود) ایجاد می‌شود
- تا چند روز پس از شروع قاعدگی ادامه می‌یابد
- هر ماه به صورت مداوم بروز می‌کند
- بر زندگی روزمره و فعالیت‌های منظم شما تأثیر دارد
PMS یک نگرانی رایج در بین زنان است. تقریباً 48 درصد از زنانی که در سنین باروری هستند PMS را تجربه می‌کنند، و در بین حدود 20 درصد از آنها علائم آنقدر شدید هست که بر روال معمول زندگی آنها تأثیر بگذارد.
برخلاف آنچه برخی اشخاص اظهار می‌کنند، PMS یک وضعیت واقعی است، وضعیتی که می‌تواند زندگی روزمره را مختل کرده و باعث بروز ناراحتی جسمی و عاطفی قابل توجهی شود.
در ادامه، تلاش خواهیم کرد تا به طور مفصل در مورد علائم این سندروم صحبت کرده و همچنین نکاتی را در مورد کمک به این وضعیت در تسکین علائم آن ارائه خواهیم داد.
علائم سندروم پیش از قاعدگی
در حالی که PMS اغلب علائم خفیف یا متوسطی دارد که عمدتاً بر زندگی روزمره تأثیر نمی‌گذارند، درعین‌حال می‌تواند آنقدر شدید باشد که بر فعالیت‌های روزمره تأثیر گذاشته و آسایش را از شما سلب کند.
اگر شما نیز PMS دارید، قبل از هر دوره قاعدگی علائم آن را به طور مداوم تجربه خواهید کرد. ممکن است فقط برخی از علائم زیر یا چندین مورد از آنها را تجربه کنید، اما PMS معمولاً حداقل با چندین نشانه متفاوت همراه است.
علائم عاطفی و رفتاری سندروم پیش از قاعدگی
تغییرات مربوط به PMS در خلق‌وخو، احساسات و رفتار شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب، بی‌قراری، یا احساس سرگیجه
- عصبانیت و زودرنجی غیرمعمول
- تغییرات در اشتها، از جمله افزایش میل به غذا، به ویژه برای شیرینی
- تغییرات در روند خواب، از جمله خستگی و مشکل در خوابیدن
- غمگینی یا حالت ضعف، که ممکن است شامل اشک ریختن یا گریه ناگهانی و غیرقابل کنترل باشد
- تغییرات سریع در خلق‌وخو و طغیان احساسی و عاطفی
- کاهش میل جنسی
- مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات
علائم فیزیکی سندروم پیش از قاعدگی
شما همراه با سندروم پیش از قاعدگی، احتمالاً متوجه برخی علائم فیزیکی نیز خواهید شد. این نشانه‌ها عبارتند از:
- نفخ شکم
- گرفتگی عضلانی
- سینه‌های متورم و دردناک
- آکنه
- یبوست
- اسهال
- سردرد
- درد در عضله و ناحیه کمر
- حساسیت غیرمعمول به نور یا صدا
- بی‌دقتی غیرمعمول
علائم سندروم پیش از قاعدگی چه زمانی شروع می‌شود؟
به طور متوسط، چرخه قاعدگی حدود 28 روز طول می‌کشد. اگر یک چرخه با طول متوسط دارید:
- تخمک‌گذاری یا آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها در حدود روز چهاردهم یا در اواسط چرخه اتفاق می‌افتد.
- علائم PMS می‌تواند هر زمانی پس از تخمک‌گذاری شروع شود (اگر چه معمولاً در هفته قبل از پریود شروع می‌شود) و تا 5 روز یا بیشتر پس از شروع قاعدگی ادامه می‌یابد.
- قاعدگی یا خونریزی از روز 28 چرخه شروع می‌شود.
چه چیزی باعث PMS می‌شود؟
تحقیقات علمی به یک دلیل قطعی برای بروز PMS یا توضیحی برای اینکه چرا برخی افراد آن را شدیدتر از دیگران تجربه می‌کنند، دست نیافته است. با این حال، محققان چند نظریه مختلف در این مورد ارائه کرده‌اند که در ادامه ذکر خواهیم کرد.
تغییرات چرخه‌ای در هورمون‌ها
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که PMS در پاسخ به تغییر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد. این هورمون‌ها به طور طبیعی در طول چرخه قاعدگی شما در نوسان هستند. در طول مرحله لوتئال که به دنبال تخمک‌گذاری می‌آید، هورمون‌ها به نهایت خود می‌رسند و سپس به سرعت کاهش پیدا می‌کنند، که همین امر ممکن است منجر به اضطراب، زودرنجی و سایر تغییرات خُلقی شود.
تغییرات شیمیایی در مغز
انتقال دهنده‌های عصبی سروتونین و نوراپی نفرین چندین عملکرد مهم در بدن دارند، از جمله کمک به تنظیم خلق‌وخو، احساسات و رفتار. این پیام‌رسان‌های شیمیایی ممکن است در علائم PMS نیز نقش داشته باشند.
به عنوان مثال، کاهش استروژن ممکن است باعث آزاد شدن نوراپی نفرین شود که در نتیجه منجر به کاهش تولید دوپامین، استیل کولین و سروتونین می‌شود. این تغییرات می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در خواب و منجر به مزاج ضعیف یا افسردگی شود.
وضعیت سلامت روانی کنونی
زندگی کردن در یک وضعیت روانی مانند افسردگی یا اضطراب، می‌تواند شانس شما را برای تجربه سندروم پیش از قاعدگی یا اختلال خُلق پیش از قاعدگی (Premenstrual dysphoric disorder = PMDD) که شکل شدیدتر PMS است، افزایش دهد.
سابقه خانوادگی در PMS، اختلال دوقطبی یا افسردگی، و افسردگی پس از زایمان نیز می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
همچنین ممکن است متوجه تشدید قبل از قاعدگی شوید. این بدان معناست که علائم بیماری‌های روانی زمینه‌ای، مانند اختلال دوقطبی یا افسردگی، اندکی قبل از شروع قاعدگی تشدید می‌شوند.
متخصصان هنوز به یک توضیح قطعی برای ارتباط بین وضعیت سلامت روانی و تغییرات خُلقی مرتبط با قاعدگی نرسیده‌اند. اما بسیاری عقیده دارند که این امر مربوط به تغییرات شیمیایی در مغز است که در بالا مورد بحث قرار گرفت.
عوامل موجود در سبک زندگی
برخی عادت‌ها ممکن است بر شدت علائم PMS تأثیرگذار باشند. عوامل بالقوه موجود در سبک زندگی که می‌توانند علائم PMS را تشدید کنند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- خوردن غذاهای پرچرب، قند و نمک زیاد
- عدم فعالیت بدنی منظم
- کمبود خواب باکیفیت
تحقیقات انجام شده در سال 2018 نیز مصرف الکل را مرتبط با افزایش به خطر انداختن PMS می‌داند. در صورتی که به طور منظم در مصرف مشروبات الکلی زیاده‌روی می‌کنید، در این صورت احتمال اینکه علائم PMS را تجربه کنید بیشتر است.
سندروم پیش از قاعدگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص PMS وجود ندارد. پزشک در مورد علائمی که دارید با شما صحبت خواهد کرد، از جمله اینکه علائم چه زمانی رخ می‌دهند و چقدر بر زندگی شما تأثیر می‌گذارند.
اگر علائم زیر را دارید، این احتمال وجود دارد که PMS داشته باشید:
- در پنج روز قبل از قاعدگی حداقل سه دوره قاعدگی متوالی اتفاق می‌افتد
- در عرض چهار روز پس از شروع قاعدگی به پایان می‌رسد
- شما را از لذت بردن یا انجام برخی از فعالیت‌های عادی باز دارد
به مدت چند ماه به علائم PMS و شدت آن دقت کنید. علائم را هر روز در یک تقویم یا در تلفن خود یادداشت کنید. هنگام مراجعه به پزشک، این اطلاعات را به همراه خود داشته باشید.
PMS چقدر شایع است؟
اگر چه داشتن یک یا چند علامت پیش از قاعدگی معمول است، اما PMS قابل توجه بالینی تنها در 3 تا 8 درصد از افرادی که قاعدگی دارند رخ می‌دهد.
تفاوت بین PMS و PMDD چیست؟
اختلال خُلق پیش از قاعدگی (PMDD) یک شکل شدیدتر و بالقوه ناتوان کننده‌تر از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) است. حدود 2 درصد از افرادی که عادت ماهانه می‌شوند PMDD دارند. با PMDD شما همان علائم PMS را تجربه می‌کنید، اما با شدت بسیار بیشتر، مخصوصاً وقتی صحبت از واکنش‌های احساسی و خُلق‌وخوی شما می‌شود. احتمال اینکه همراه با PMDD خشم، افسردگی شدید و اضطراب را تجربه کنید بیشتر از PMS است.
آیا ممکن است مشکل من اختلال خُلق پیش از قاعدگی باشد؟
همچون PMS، علائم اختلال خُلق پیش از قاعدگی یا PMDD نیز ممکن به دلیل نوسان در سطح استروژن، پروژسترون و سروتونین بروز کنند.
علائم PMDD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- افسردگی، غم و اندوه شدید و گریه‌های متوالی
- افکار خودکشی
- حمله‌های عصبی
- اضطراب، عصبانیت، کج‌خلقی و زودرنجی
- تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو
- عدم علاقه به فعالیت‌های روزانه
- بیخوابی
- مشکل در فکر کردن یا تمرکز کردن
- پرخوری کردن
- گرفتگی عضلانی دردناک
- نفخ شکم
اگر علائم PMDD را داشته باشید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که با یک درمانگر یا روانپزشک کار کنید، به خصوص اگر دارای علائم وضعیت روانی مرتبط با افسردگی، ضربه روحی یا استرس باشید.
سایر درمان‌ها و شیوه‌های مقابله‌ای که ممکن است به شما کمک کنند عبارتند از:
- ورزش روزانه
- محدود کردن مصرف کافئین
- تمرین روش‌های جدید مقابله با استرس
- استفاده از قرص دروسپیرنون و اتینیل استرادیول، تنها قرص ضدبارداری تأیید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای علائم PMDD
- استفاده از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب، از جمله بازدارنده‌های جذب مجدد سروتونین (SSRIs) یا بازدارنده‌های جذب مجدد سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIs)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر افرادی که پریود می‌شوند حداقل چند نشانه از سندروم پیش از قاعدگی را گزارش می‌کنند، اما این علائم لزوماً هر ماه ظاهر نمی‌شوند یا بر زندگی روزمره آنها تأثیر نمی‌گذارند.
در صورتی که علائم PMS به اندازه‌ای شدید شد که برنامه منظم روزانه شما را مختل کرد، بهترین کار این است که به یک پزشک یا روانشناس بالینی مراجعه کنید.
متخصصان بهداشت و درمان می‌توانند PMS یا PMDD را تشخیص داده و در رسیدن به گزینه‌های بالقوه برای درمان به شما کمک کنند. گزینه‌هایی مانند:
- کنترل بارداری هورمونی
- استفاده از مکمل‌هایی مانند کلسیم، منیزیم، یا ویتامین B6
- استفاده از مفنامیک اسید
به منظور تشخیص دقیق، ممکن است:
- در مورد سابقه شخصی و خانوادگی از لحاظ PMS و PMDD و سایر وضعیت‌های خُلقی و سلامت روانی شما سؤال شود
- در مورد سابقه خانوادگی از لحاظ سایر بیماری‌ها از جمله کم‌کاری تیروئید یا آندومتریوز سؤال شود
- بسته به علائمی که دارید، معاینه لگن خاصره برای منتفی دانستن بیماری‌های مربوط به زنان توصیه شود
- توصیه شود که برای رصد کردن قاعدگی و علائم مرتبط با آن به مدت 2 تا 3 ماه یک دفتر خاطرات و تقویم داشته باشید
اگر علائم شما به طور مداوم در مرحله لوتئال چرخه قاعدگی ظاهر می‌شود و مدت کوتاهی پس از شروع قاعدگی از بین می‌روند، یک متخصص بهداشت و درمان ممکن است تشخیص PMS دهد.
از سوی دیگر، اگر علائم در تمام طول ماه باقی بمانند یا بدون هیچ نظمی بیایند و بروند، ممکن است آنها را به تشدید قبل از قاعدگی یا یک بیماری دیگر مرتبط کنند.
شرایط دیگری که ممکن است با علائم مشابه همراه باشد عبارتند از:
- کم‌خونی
- اندومتریوزیس
- بدکاری تیروئید
- سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- سندروم خستگی مزمن
تسکین علائم سندروم پیش از قاعدگی
در عین حالی که هیچ درمانی برای سندروم پیش از قاعدگی وجود ندارد، اما شما می‌توانید اقداماتی را برای تسکین علائم خود انجام دهید.
برای خلاص شدن از علائم خفیف یا متوسط، می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- برای تسکین نفخ شکم، مایعات فراوان بنوشید. این شامل چای‌های گیاهی مانند برگ تمشک قرمز یا بابونه می‌شود که می‌توانند گرفتگی عضلات را تسکین دهند.
- رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات و تمام غلات باشد.
- کاهش مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل را مدنظر داشته باشید، مخصوصاً اگر به اثرات آنها حساس هستید.
- از یک متخصص بهداشت و درمان در مورد آزمایش مکمل‌هایی مانند اسید فولیک، ویتامین B6، کلسیم و منیزیم برای کمک به تسکین گرفتگی عضلانی و علائم خلق‌وخو سؤال کنید.
- سعی کنید ویتامین D بیشتری از طریق نور طبیعی، غذا یا مکمل‌ها دریافت کنید.
- سعی کنید هر شب 7 تا 9 ساعت بخوابید تا به رفع خستگی و بهتر کردن سلامت کلی شما کمک کند.
- در صورت امکان سعی کنید روزانه حداقل نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشید. ورزش کردن نه تنها می‌تواند به تسکین نفخ شکم و گرفتگی عضلانی، بلکه به تسکین علائم اضطراب و افسردگی نیز کمک کند.
- هر روز زمانی را به خودمراقبتی اختصاص دهید، که می‌تواند شامل ورزش کردن، تن‌آرامی، اختصاص دادن زمانی برای انجام سرگرمی، یا در نظر گرفتن زمانی برای تعامل اجتماعی باشد.
داروها و درمان‌های بدون نیاز به نسخه نیز می‌توانند به تسکین علائم جسمانی PMS کمک کنند. این گزینه‌ها عبارتند از:
- استفاده از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن، آسپرین یا استامینوفن برای سردرد و دردهای عضلانی یا اسپاسم معده
- استفاده از دیورتیک‌ها (ادارآورها) برای کمک به تسکین نفخ شکم و درد یا حساس شدن سینه‌ها
- استفاده از پتوی حرارتی یا قرار دادن پدهای گرم کننده بر روی شکم برای رفع گرفتگی عضلانی
در صورتی که علائم خُلقی شدیدی دارید که باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی روزمره شما می‌شود، رفتار درمانی شناختی (CBT) یا سایر رویکردهای درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا روش‌های جدیدی را برای کنار آمدن با افکار و احساسات ناراحت کننده بیاموزید.
آیا می‌توان سندروم پیش از قاعدگی را درمان کرد
شما نمی‌توانید سندروم پیش از قاعدگی را درمان کرده یا از بین ببرید، اما می‌توانید آن را با اصلاح شیوه زندگی و با استفاده از دارو مدیریت کنید. درمان قطعی PMS یائسگی است، زمانی که دیگر پریود نمی‌شوید و در نتیجه علائمی که به دنبال دارد را تجربه نخواهید کرد.
PMS چه مدت قبل از پریود شدن طول می‌کشد؟
شروع علائم در اشخاص متفاوت است. برای تشخیص PMS باید پنج روز قبل از شروع قاعدگی متوجه علائم شوید. اما زمان‌بندی همیشه دقیق نیست. ممکن است دو هفته قبل از پریود یا دو روز قبل از آن علائم را مشاهده کنید. به الگوهای شخصی خود توجه کنید.
PME چیست و چه ارتباطی با پریود من دارد؟
PME مخفف Premenstrual Exacerbation (تشدید قبل از قاعدگی) است. اگر شرایطی دارید که علائم مشترکی با PMS دارد، ممکن است متوجه شوید که با نزدیک شدن زمان پریود بدتر می‌شوند. با پزشک خود در مورد اینکه چگونه علائم شما در واکنش به پریود تغییر می‌کنند صحبت کنید.
رابطه بین PMS و PME چیست؟
PMS با بسیاری از وضعیت‌های دیگر علائم مشترکی دارد. این علائم مشترک اغلب قبل از دوره قاعدگی تشدید می‌شوند. این وضعیت‌ها عبارتند از:
- افسردگی و اضطراب: ممکن است که نوسانات خُلقی، احساس غم و اندوه، زودرنجی و انزوا در دوره قاعدگی شما شدیدتر شود.
- آنسفالومیلیت میالژیک / سندروم خستگی مزمن (ME/CFS): ممکن است که خستگی و درد مفاصل و ماهیچه در روزها و هفته‌های منتهی به پریود شما تشدید شود. با ME/CFS احتمال خونریزی شدید قاعدگی و یائسگی زودهنگام نیز بیشتر است.
- سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS): علائمی مانند نفخ، گاز و گرفتگی عضلانی می‌تواند همراه با PMS شدیدتر شود.
در طول تشخیص، مهم است که شرایطی را که علائم مشترک با PMS دارند، رد کنید. متخصص بهداشت و درمان به شما کمک می‌کند تا تشخیص دهید که آیا علائم شما فقط نشانه‌های PMS هستند یا چون در شرف قاعدگی هستید وضعیت شما رو به وخامت است.
سخن آخر
اگر علائم سندروم پیش از قاعدگی در هر ماه بر کیفیت و روال زندگی شما تأثیر می‌گذارد و درمان‌های خانگی و داروهای بدون نیاز به نسخه تفاوت چندانی در حال شما ایجاد نمی‌کنند، همیشه بهتر است که با یک متخصص بهداشت و درمان تماس بگیرید.
علائم شدید PMS ممکن است نیاز به یک رویکرد درمانی موشکافانه‌تری داشته باشد، اما اغلب با درمان بهبود می‌یابند. یک پزشک یا متخصص بالینی می‌تواند راهنمایی‌های بیشتری برای شروع یک برنامه درمانی شخصی به شما ارائه دهد تا بتوانید شدت علائم را به حداقل برسانید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/premenstrual-syndrome#Understanding-PMS
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24288-pms-premenstrual-syndrome
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!