اگرچه چرخه قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است اکثر زنان تقریباً هر ۲۸ روز یکبار پریود طبیعی دارند. هر دوره به طور معمول از چهار تا هفت روز طول می‌کشد و مقدار خون از دست رفته در طول دوره قاعدگی بین ۲۰ تا ۸۰ میلی لیتر است. از دست دادن خون کمتر از ۲۰ میلی لیتر ممکن است یک دوره سبک در نظر گرفته شود. در واقع می‌توان گفت دوره‌های سبک دوره‌هایی از قاعدگی هستند که دارای جریان خون غیرعادی سبک و کم هستند یا مدت زمان بسیار کوتاهی دارند. در ادامه اطلاعات بیشتری را در خصوص علت کم شدن خون قاعدگی بررسی خواهیم کرد.
چه زمانی یک قاعدگی با جریان کم تشخیص داده می‌شود؟
اگر قاعدگی شما با آنچه که همیشه برای شما معمول است متفاوت باشد غیرعادی تلقی می‌شود. معمولاً علائم زیر را قاعدگی با جریان کم می‌دانند:
- خونریزی پریودی کمتر از حد معمول یا کمتر از میانگین ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری
- جریان خونی که به اندازه کافی لباس زیر را خیس نمی‌کند
- به جای جریان واقعی خون لکه بینی دیده می‌شود به این معنا که فقط کمی خون در لباس زیر دیده می‌شود
چه زمانی یک دوره قاعدگی با جریان کم باعث نگرانی می‌شود؟
اغلب اوقات یک پریود خفیف نشانه‌ای از چیز جدی نیست اگرچه توصیه می‌شود در صورت تداوم آن یک ارزیابی انجام شود. معاینه فیزیکی آزمایش خون برای آزمایش سطح هورمون پرولاکتین و عملکرد تیروئید و حتی سونوگرافی لگن برای ارزیابی الزامی است. البته اگر نشانه‌های حاملگی وجود دارد بهتر است ابتدا یک تست بارداری انجام دهید و اگر منفی بود پس از دو تا سه دوره قاعدگی سبک با متخصص زنان مشورت کنید.
چه کسانی در معرض پریود‌های سبک هستند؟
هر کسی می‌تواند تغییرات قاعدگی از جمله کاهش خونریزی پریودی را به دلایل مختلفی تجربه کند. اما عوامل زیر احتمال وقوع آن را بیشتر می‌کند:
- بارداری و شیردهی
- تغییر وزن و اختلال در غذا خوردن
- استرس بالا
- نزدیک شدن به سن یائسگی که معمولاً اوایل دهه ۵۰ است
- افراد مبتلا به بیماری‌هایی که باعث ناهنجاری‌های هورمونی می‌شوند مانند PCOS
بررسی علل کم شدن جریان خون قاعدگی
- وزن
اگر مقدار زیادی وزن را به سرعت از دست بدهید ممکن است متوجه شوید که پریود شما سبکتر شده یا به طور کلی متوقف می‌شود زیرا سطح چربی بدن شما بسیار کم می‌شود و تخمک‌گذاری متوقف می‌شود. این موضوع می‌تواند در کسانی که بیش از حد ورزش می‌کنند یا از اختلالات خوردن رنج می‌برند رایج باشد. بنابراین این موضوع می‌تواند منجر به تغییر در چرخه قاعدگی شما شود که این تغییر می‌تواند کاهش جریان خون باشد.
- تغییرات در سطح استروژن
کاهش استروژن در گردش نیز می‌تواند منجر به پریود‌های سبک شود. استروژن آندومتر را حجیم می‌کند بنابراین اگر استروژن کم باشد این پوشش پر نمی‌شود و منجر به خونریزی پریودی کمتری می‌شود. استروژن پایین می‌تواند نتیجه مواردی مانند پیش یائسگی یائسگی یا پیش‌آزمون وضعیتی به نام آمنوره عملکردی هیپوتالاموس (FHA) باشد. FHA نوعی آمنوره است به این معنی که برای افرادی که در سن قاعدگی هستند دوره‌ای وجود ندارد.
- استرس
بله استرس بیش از حد می‌تواند بر هورمون‌ها تأثیر بگذارد و جریان قاعدگی شما را مختل کند آن را سبکتر یا حتی به طور کلی متوقف کند. استرس عاطفی مانند از دست دادن یکی از عزیزان یا استرس‌های زندگی یا محل کار می‌توانند بر بدن شما تأثیر بگذارند و چرخه قاعدگی شما را تحت تأثیر قرار دهند. همه این‌ها می‌تواند بر سرعت و شدت جریان قاعدگی شما تأثیر بگذارد.
- جراحی
اگر اخیراً روی رحم یا دهانه رحم جراحی داشته‌اید مطمئناً می‌تواند بر خونریزی پریودی شما تأثیر بگذارد حتی اگر به صورت نامحسوس باشد. ممکن است برای چند ماه انتظار جریان سبکتر قاعدگی را داشته باشید.
- جای زخم
اگرچه غیرمعمول است اما جای زخم در داخل رحم و دهانه رحم می‌تواند باعث قاعدگی‌های سبکتر شود. با اسکار رحم که به نام آشرمن نیز شناخته می‌شود پوشش آندومتر رحم که هر ماه ایجاد می‌شود و سپس با پریود خونریزی می‌کند ایجاد نمی‌شود و منجر به کاهش آندومتر و در نتیجه خونریزی کمتر می‌شود. جای زخم نادر است و چیزی نیست که خود به خود اتفاق بیفتد معمولاً ناشی از پیامد‌های ناخوشایند عوارض بارداری عفونت داخل رحمی مانند عفونت‌های مقاربتی است.
- زخم شدن دهانه رحم
زخم شدن دهانه رحم یکی دیگر از دلایل کم شدن خون قاعدگی است. اگر دهانه رحم زخم باشد خون به داخل واژن آزاد نمی‌شود و اگرچه نادر است اما خطراتی مانند عوارض بارداری را به همراه دارد.
- سن
سن شما می‌تواند نشانه‌ای برای تغییرات مختلفی باشد که در بدن شما اتفاق می‌افتد از جمله چرخه قاعدگی. با نزدیک شدن به اواسط ۳۰ سالگی تا اوایل دهه ۴۰ سالگی تخمدان‌های شما سن خود را نشان می‌دهند و یکی از این علائم می‌تواند سبکتر شدن دوره‌های قاعدگی باشد. در این سن عملکرد تخمک‌ها کمتر است و متعاقباً ممکن است استروژن کمتری داشته باشید. تخمدان‌های شما به طور رسمی در دهه ۵۰ زندگی شما کار نمی‌کنند. اگر قاعدگی شما کمی کم شده است نگران نباشید هنوز چندان پیر نشده‌اید.
- یائسگی
اگر سن شما بالا رفته است ممکن است پریود شما نیز تغییر کرده باشد و در مرحله پیش از یائسگی باشید. این بدان معنا نیست که دیگر بارور نیستید فقط احتمال بارداری شما کمتر است. اگر نمی‌خواهید باردار شوید همچنان باید از کنترل بارداری تا زمان یائسگی استفاده کنید.
- بارداری
اگر عادت ماهانه شما به هر نحوی غیرعادی به نظر می‌رسد آزمایش بارداری انجام دهید. حاملگی محتمل‌ترین علت متفاوت بودن چرخه قاعدگی شماست به خصوص اگر از وسایل کنترل بارداری استفاده نکرده باشید. برای به دست آوردن بهترین نتایج بهتر است صبر کنید تا پریود بعدی خود را از دست بدهید. اما می‌توانید یک تست بارداری انجام دهید یا برای انجام آزمایش به پزشک خود مراجعه کنید.
- دارو‌های ضدبارداری
دارو‌های ضدبارداری از جمله قرص‌های ضدبارداری آی‌یودی هورمونی می‌توانند جریان خون قاعدگی را کمتر یا حتی از بین ببرند. در چنین مواردی معمولاً یک پریود کم دلیلی برای هشدار نیست.
- شیردهی
کسانی که شیردهی را برای تغذیه نوزاد خود انتخاب می‌کنند ممکن است متوجه شوند که بلافاصله بعد از زایمان به دلیل هورمون تولید شیر پریود آن‌ها متوقف شده است یا سبکتر از قبل اتفاق می‌افتد.
- ورزش کردن
مانند کم‌خوری اگر به طور قابل‌توجهی ورزش می‌کنید یعنی چیزی بیش از شش بار تمرین در هفته ممکن است بدن خود را تحت فشار و استرس زیادی قرار دهید. استرس‌های فیزیکی می‌توانند بر چرخه قاعدگی شما تأثیر بگذارند بنابراین ورزش شدید می‌تواند بر میزان جریان پریود شما تأثیر بگذارد. در حالی که ورزش برای شما خوب است اما مانند همه چیز در زندگی در حد اعتدال از آن لذت ببرید.
- شرایط تیروئید
تیروئید شما بیش از آن چیزی که فکر می‌کنید بر چرخه قاعدگی شما تأثیر می‌گذارد و هورمون تیروئید بیش از حد یا خیلی کم گاهی اوقات می‌تواند باعث کم شدن قاعدگی‌ها یا حتی توقف آن برای چندین ماه شود.
- ریزش آندومتر
وقتی تخمک‌گذاری نامنظم است مانند وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا قرار گرفتن در دوران پیش از یائسگی ریزش آندومتر که یکی از دلایل پریود‌های سبک است ممکن است رخ دهد. آندومتر انباشته می‌شود اما سپس به طور نامنظم خونریزی می‌کند. پریود‌های سبک نیز می‌تواند ناشی از عدم تعادل درآندومتر باشد.
- حاملگی خارج رحمی
در برخی موارد پریود‌های خفیف ممکن است نشانه یک وضعیت جدی یا تهدید‌کننده برای فرد باشد که باید فوراً در شرایط اضطراری ارزیابی شود. این شرایط شامل حاملگی خارج رحمی است. حاملگی خارج از رحم می‌تواند باعث خونریزی شدید یا خفیف در خانم باردار شود.
سایر عوامل تأثیرگذار در کاهش جریان قاعدگی
شرایط دیگر نیز می‌توانند باعث بی‌نظمی پریود و کاهش جریان خون قاعدگی شوند:
- نارسایی اولیه تخمدان. زمانی که تخمدان‌های زن قبل از ۴۰ سالگی از کار می‌افتند
- اختلال عملکرد تیروئید: تولید بیش از حد یا خیلی کم هورمون‌هایی که متابولیسم را تنظیم می‌کنند
- دیابت کنترل نشده: اختلال در توانایی بدن برای استفاده از گلوکز در خون
- سندرم کوشینگ: بیماری ناشی از تولید بیش از حد کورتیزول
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال: یک بیماری ژنتیکی نادر که بر غدد فوق کلیوی تأثیر می‌گذارد
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و بارداری
اگر نشانه‌های حاملگی و کمی خونریزی را داشته باشید می‌تواند بسیار گیج‌کننده باشد. اگر باردار هستید خونریزی در واقع قاعدگی نیست. ممکن است خونریزی لانه گزینی باشد. هنگامی که یک تخمک بارور شده در دیواره رحم کاشته می‌شود خونریزی و گرفتگی خفیف ممکن است رخ دهد. اگر مشکوک به بارداری هستید و عادت ماهانه شما غیرقابل تشخیص است یک تست بارداری خانگی انجام دهید. اگر منفی است اما هنوز علائم عجیبی دارید و جریانی ندارید دوباره آزمایش یا با پزشک مشورت کنید. در صورت مشاهده علائم زیر ممکن است باردار باشید و دلیل خون کم لانه گزینی است:
- خستگی مفرط
- سینه‌های حساس و متورم
- ناراحتی معده با یا بدون استفراغ (تهوع صبحگاهی)
- هوس یا بیزاری نسبت به برخی غذا‌ها
- نوسانات خلقی
- یبوست
- تکرر ادرار
- سردرد
- سوزش سردل
- افزایش یا کاهش وزن
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و رژیم غذایی
تحقیقات همچنین نشان داده است که پرخوری با تغییرات در جریان پریود مرتبط است. مبادا فکر کنید فقط زنان بسیار لاغر مبتلا به اختلالات خوردن باید نگران پریود‌های سبک یا عدم وقوع پریود باشند به نظر می‌رسد رژیم غذایی می‌تواند دوره‌های قاعدگی را برای افراد با هر وزنی به هم بزند. رفتار‌های رژیم غذایی بدون توجه به شاخص توده بدنی و تشخیص اختلال خوردن با اختلال در قاعدگی مرتبط است. نادیده گرفتن رژیم غذایی مناسب می‌تواند در میزان جریان خون قاعدگی تأثیرگذار باشد. اگر فکر می‌کنید قاعدگی‌های کم شما به دلیل نخوردن کافی با خوردن زیاد است به پزشک اجازه دهید سلامت کلی شما را ارزیابی کند.
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و سن
پریود معمولاً با بالا رفتن سن زنان سبکتر می‌شود. ممکن است در سنین نوجوانی سنگین‌تر شوند و در ۲۰ و ۳۰ سالگی سبکتر شوند. بیشتر زنان در دهه ۴۰ خود وارد دوران پیش از یائسگی می‌شوند و دوره‌های قاعدگی کوتاه‌تر یا سبک‌تری را تجربه می‌کنند. در دوران پیش از یائسگی تخمدان‌ها استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند و تخمک‌گذاری کمتر است. فقدان تخمک‌گذاری یک عامل زمینه‌ای رایج برای پریود‌های سبک یا نبود پریود است. سایر علائم پیش از یائسگی عبارتند از:
- دوره‌های نامنظم قاعدگی
- گرگرفتگی
- خشکی واژن
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق و خوی
- از دست دادن استخوان سالم
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و استرس
زندگی با استرس بر تمام جنبه‌های سلامت روحی و جسمی تأثیر می‌گذارد. آیا جای تعجب نیست که بر چرخه قاعدگی نیز تأثیر بگذارد؟ یک مطالعه ارتباط بین میزان استرس زنان و تجربه آن‌ها از خونریزی پریودی غیرطبیعی و نامنظم را بررسی کرده است. استرس همچنین ممکن است باعث آمنوره عملکردی هیپوتالاموس (FHA) شود که حدود ۱7 میلیون زن در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. FHA تعامل بین هیپوتالاموس غده هیپوفیز و تخمدان‌ها است. سرکوب چندین هورمون در این سیستم منجر به کاهش سطح استروژن و جلوگیری از ضخیم شدن پوشش داخلی رحم می‌شود. FHA ممکن است علائم آزاردهنده‌ای را فراتر از توقف قاعدگی و کاهش جریان خون ایجاد نکند اما اختلال هورمونی می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدت شود. این تکنیک‌ها را برای کاهش استرس امتحان کنید:
- ورزش منظم داشته باشید
- کمتر کافئین بنوشید
- ایجاد ارتباطات اجتماعی
- تمرین تمرکز حواس را شروع کنید
- ورزش کنید اما نه زیاد
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و سندرم تخمدان
سندرم تخمدان پلی کیستیک ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از آنجایی که با عدم تعادل هورمونی تولید مثل مرتبط است دوره‌های قاعدگی با PCOS می‌توانند سبک سنگین طولانی کوتاه نامنظم یا به طور کامل رخ ندهد. PCOS به خاطرکیست‌های ناهمواری که تخمدان‌ها را می‌پوشانند نامگذاری شده است. این کیست‌ها حاوی تخم‌هایی هستند که به دلیل عدم تعادل هورمونی آزاد نشده‌اند. سطوح بالای آندروژن (هورمون‌های تولید مثلی که معمولاً در مردان بیشتر است) از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند. اگر سابقه پریود غیرقابل پیش‌بینی یا جریان کم همراه با این علائم را دارید از پزشک خود در مورد PCOS سؤال کنید:
- مو‌های زائد روی صورت و سایر قسمت‌های بدن
- آکنه روی صورت سینه یا پشت
- ریزش یا نازک شدن موی سر
- افزایش وزن
- تیره شدن پوست اطراف گردن کشاله ران بازو و زیر سینه
علائم PCOS را می‌توان با کنترل بارداری هورمونی دارو‌های حساس‌کننده به انسولین و آنتی آندروژن‌ها درمان کرد.
ارتباط جریان کم خون قاعدگی و کنترل بارداری
کنترل بارداری هورمونی نیز می‌تواند باعث تغییر در قاعدگی شود. این غیر معمول نیست که زنان در حین مصرف قرص‌های ضدبارداری یا پس از دریافت آی یو دی هورمونی قاعدگی‌های سبکتر از معمول و دوره‌های کوتاه‌تری را تجربه کنند. اگر تغییر در قاعدگی شما را آزار می‌دهد می‌توانید استفاده از دارو‌های ضد بارداری مبتنی بر هورمون را متوقف کنید. گزینه‌های بدون هورمون برای کنترل بارداری از جمله کاندوم مردانه و زنانه دستگاه IUD غیر هورمونی و فوم‌های اسپرم کش را امتحان کنید. برخی دیگر از عوارض جانبی کنترل بارداری هورمونی هستند:
- حالت تهوع
- افزایش وزن
- سینه‌های دردناک
- تغییرات خلق و خوی
- لکه بینی بین دوره‌ها
پریود سبکتر در زمان مصرف قرص جای نگرانی نیست مگر اینکه مشکوک به بارداری باشید.
علائم دیگری که ممکن است با پریود‌های سبک تجربه کنید
دوره‌های خفیف ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که بسته به بیماری زمینه‌ای اختلال یا شرایط متفاوت هستند. در پریود‌های سبک که خون کمی را از دست می‌دهید ممکن است با علائم رایج دیگری از جمله موارد زیر همراه باشد:
- درد یا گرفتگی شکم
- عفونت‌های مکرر به ویژه عفونت‌های قارچی
- دوره‌های قاعدگی از دست رفته
- درد هنگام مقاربت جنسی
در برخی از موارد دوره‌های خفیف ممکن است همراه با علائم دیگری رخ دهد که ممکن است نشان‌دهنده یک وضعیت جدی باشد که باید فوراً در شرایط اضطراری ارزیابی شود.
داشتن پریود‌های خفیف برای همیشه
داشتن قاعدگی سبک نباید نشانه بدی باشد. قاعدگی اکثر افراد حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری خون است اما دوره‌های خفیف اغلب به عنوان ناهنجاری شناخته می‌شوند. در بسیاری از موارد ممکن است مشکلات هورمونی در پشت این موضوع وجود داشته باشد بنابراین اگر از یک دوره معمولی به دوره‌ای بسیار سبکتر رفته‌اید بهتر است با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که همه چیز خوب است. اگر اینطور باشد پس پریود‌های سبکتر جای نگرانی ندارند زیرا هیچ ارتباطی بین پریود‌های سبکتر و مسائل باروری وجود ندارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که اشاره شد یک دوره سبک می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که اغلب آن‌ها لزوماً نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. همه چیز به عوامل خطر و علائم دیگر بستگی دارد. به عنوان مثال کسی که به تازگی مصرف قرص‌های ضد بارداری را شروع کرده است بعید است که برای یک دوره سبک خونریزی پریودی نیاز به ارزیابی داشته باشد. اما اگر قاعدگی با خونریزی کم درد فزاینده و مداوم همراه بود هرگز نباید نادیده گرفته شود. بیشتر اوقات پریود سبک یک مورد اورژانسی نیست اما اگر ادامه داشته باشد بهتر است با پزشک مشورت کرده تا هرگونه نگرانی را برطرف کنید.
سخن پایانی
قاعدگی خفیف معمولاً نشانه یک بیماری بسیار جدی نیست اما اینکه بدانید چه چیزی باعث تغییرات در چرخه شما شده است هرگز ضرری ندارد. قاعدگی شما ممکن است به دلایل طبیعی مانند بارداری یا افزایش سن سبکتر از حد معمول باشد. همچنین به دلیل استفاده از دارو برای کنترل بارداری می‌تواند سبکتر باشد به خصوص اگر از قرص‌های ضد بارداری هورمونی یا از IUD هورمونی استفاده می‌کنید. اگر به نظر می‌رسد پریود شما کم شده است و دلیل آن را نمی‌دانید به پزشک خود اطلاع دهید. بهتر است اگر هر گونه خونریزی غیرعادی (برای شما) واژینال را تجربه کردید علائم دیگر را نیز یادداشت و با یک پزشک مشورت کنید.