سندروم تخمدان پلی کیستیک

بعضی از بیماری ها به جنسیت افراد بستگی دارد و ممکن است فقط در خانم ها و یا فقط در آقایان بروز کند. سندروم تخمدان پلی کیستیک نیز یکی از این بیماری ها به شمار می رود که مراجعه به یک جراح متخصص زنان و زایمان بهترین راه حل است.

بیماری های اختصاصی مربوط به زن و مرد، به دلیل تفاوت‌ های فیزیولوژیکی بین مردان و زنان است. برخی از این بیماری‌ ها به دلایل مختلف اعم از سبک زندگی، این روزها به بیماری‌ های شایع تبدیل شده‌ اند که ممکن است درصد زیادی از افراد در معرض ابتلا به آن قرار داشته باشند.

یکی از شایع‌ ترین بیماری‌ ها و اختلالات در بین زنان سندروم تخمدان پلی کیستیک است. این بیماری که با نام انگلیسی Polycystic Ovary Syndrome شناخته می‌شود، در دوران باروری در زنان شیوع بیشتری دارد و ناشی از اخلالات هورمونی مربوط به این دوران است.

این بیماری مانند همه بیماری‌ ها می‌تواند عوارض و مشکلاتی را برای افراد مبتلا ایجاد کند که در ادامه با علائم، عوارض، راه‌ های پیشگیری و درمان این بیماری آشنا می‌شویم.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از بیماری‌ های شایع در بین زنان است که تحت عنوان PCOS نیز شناخته شده است. سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که در آن تخمدان‌ ها بیشتر از حد طبیعی خود آندروژن‌ و یا هورمون‌ های جنسی مردانه آزاد می کنند.

هورمون آندروژن در مردان بیشتر از زنان است. زمانی که تخمدان‌ ها بیش‌ از حد نرمال آندروژن آزاد می‌کنند، باعث ایجاد کیست‌ های کوچک متعددی در تخمدان‌ ها می شوند. این کیست‌ های به وجود آمده پر از مایع هستند.

این یک اختلال شایع در زنان در سن باروری می باشد. زنان مبتلا به این سندرم ممکن است دوره های قاعدگی نامنظم و یا طولانی را تجربه کنند و یا مقدار هورمون های مردانه (آندروژن ها) در آن ها بالا باشد.

در این حالت تخمدان ها ممکن است حاوی تعداد زیادی فولیکول باشند اما از رهاسازی طبیعی تخمک امکان پذیر نباشد. دلیل دقیق تخمدان پلی کیستیک نامشخص است.

با این حال تشخیص زود هنگام و درمان، همچنین کاهش وزن، احتمال عوارض دراز مدت وجود این کیست ها مانند دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را کاهش می دهد.

دلایل بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک

علت ابتلا به تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک همچنان ناشناخته است. شواهدی وجود دارد که تأثیر ژنتیک در بروز و ظهور این بیماری را تأیید می‌ کند اما همچنان نظریه قطعی در این مورد وجود ندارد.

اما مواردی که در ادامه آمده است، می تواند بر ابتلای زنان به این بیماری تأثیر بگذارد.

افزایش سطح هورمون آندروژن

هورمون آندروژن یک هورمون مردانه است که افزایش سطح آن در بدن مانع از آزادسازی طبیعی تخمک یا همان تخمک گذاری در بدن زنان می‌ شود. این اتفاق می‌ تواند چرخه طبیعی قاعدگی و نظم آن را بر هم بزند.

بهم ریختن نظم قاعدگی و تخمک‌ گذاری نامنظم می‌ تواند باعث ایجاد کیست و فولیکول‌ های کوچک پر از مایع در تخمدان‌ ها شود. یکی از نشانه‌ های سطح بالای آندروژن در بدن ایجاد آکنه و رشد موهای زائد بدن در زنان است.

مقاومت به انسولین

اگر میزان انسولین خون در بدن زنان افزایش پیدا کند، می‌ تواند تخمدان‌ ها را برای تولید و ترشح هورمون مردانه آندروژن تحریک کند که این امر باعث سرکوب تخمک‌ گذاری در بدن و همچنین باعث ابتلای فرد به سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS شده یا علائم آن را تشدید کند.

التهاب با درجه پایین

بدن افرادی که به تنبلی تخمدان مبتلا شده‌ اند، تمایل به التهاب با درجه خفیف دارد. به همین دلیل پزشک متخصص می‌ تواند از طریق آزمایش‌ هایی که سطح پروتئین واکنش‌گر C (CRP) و گلبول‌ های سفید خون را اندازه‌ گیری می‌ کند، سطح التهاب در بدن فرد را تشخیص دهد.

افزایش وزن

سندروم تخمدان پلی کیستیک با چاقی و اضافه وزن رابطه پیچیده‌ ای دارد. یکی از علائم و نشانه‌ های ابتلا به این بیماری، چاقی و افزایش وزن است.

اما برخی از خانم ها با وجود وزن کاملاً طبیعی نیز به این بیماری مبتلا شده‌ اند؛ حتی افرادی نیز وجود دارند که با وزن بالا و چاقی، مشکل تنبلی تخمدان ندارند.

عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک

خانوم هایی که دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک می شوند، بیشتر از سایر زنان در معرض ابتلا به بیماری های جدی قرار می گیرند. بنابراین توصیه می شود در صورت آگاهی از این بیماری و مشاهده علائم آن، هرچه سریع تر جهت درمان اقدام کنند.

همچنین خانوم هایی که مبتلا به سندروم پلی کیستیک هستند، اغلب درگیر مشکلات بارداری از قبیل ضعف شدید در بارداری و یا ناباروری هستند.

برخی از بیماری های جدی که از عوارض این سندروم است، عبارتند از:

زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک اغلب درگیر مشکل بارداری هستند. این زنان یا دچار ضعف در بارداری هستند و یا اینکه از مشکل ناباروری رنج می‌برند.

• نازایی
• دیابت بارداری یا فشار خون بارداری
• سقط یا زایمان زودرس
• کبدچرب
• سندرم متابولیک
• دیابت نوع ۲
• سرطان رحم
• مشکلات قلب و عروق خونی

علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک

یکی از سوالاتی که ذهن زنان را درگیر خود می‌ کند این است که از چه راهی متوجه شوند که به تنبلی تخمدان یا PCOS مبتلا شده‌اند؟

این بیماری در صورت بروز و ظهور در بدن زنان عوارض و نشانه‌ هایی دارد که در صورت آگاهی از آن‌ ها می‌ توان تشخیص داد که فرد به این بیماری مبتلا شده است تا بتواند در سریع‌ ترین زمان ممکن برای درمان آن اقدام کند.

از شایع‌ترین نشانه‌ های ابتلا به این بیماری می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. دوران قاعدگی نامنظم که با درد شدید و آزار دهنده همراه باشد.
2. افزایش هورمون‌ های مردانه مانند آندروژن در بدن که نتیجه آن افزایش موهای زائد است.
3. افزایش وزن و چاقی ناگهانی
4. افزایش ریزش موی سر
5. کاهش تعداد دوره‌ های قاعدگی در طول یک سال (کمتر از 8 دوره در سال)
6. ایجاد آکنه و جوش‌ های چرکی بر روی سطح پوست
7. درد در ناحیه کمر
8. ایجاد مشکلات مربوط به بارداری

در نظر داشته باشید که بروز و ظهور هر یک از این علائم در بدن دلیل بر قطعیت ابتلای فرد به سندروم تخمدان پلی کیستیک نخواهد بود. زیرا ممکن است این علائم مربوط به بیماری دیگری باشد.

در واقع بانوان در صورت مشاهده این علائم در بدن خود برای تشخیص قطعی در خصوص تنبلی تخمدان یا PCOS باید به پزشک متخصص مراجعه نمایند.

درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک

اگر به دنبال راه های درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک هستید، پیشنهاد می کنم قبل از این که به فکر چاره باشید؛ سعی کنید جهت پیشگیری این بیماری اقدام نمایید.

اما بهترین روش های درمانی برای این سندروم، به اختصار در زیر آمده است:

1. تغییر سبک زندگی
2. دارو درمانی
3. جراحی کیست و خارج کردن آن

درمان تخمدان پلی کیستیک با تغییر سبک زندگی

یکی از راه‌ های مهم و اساسی در درمان بیماری PCOS، تغییر سبک زندگی و پیروی از یک سبک سالم در زندگی است که می‌ تواند نقش مهمی در درمان این بیماری و عوارض ناشی از آن داشته باشد.

حفظ وزن در بازه طبیعی

کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌ آل می‌ تواند در کاهش سطح تولید و ترشح انسولین و آندروژن، به عنوان دو هورمون مؤثر در ابتلای افراد به بیماری تنبلی تخمدان، تأثیر شگرفی داشته باشد.

کاهش وزنباعث می شود تا زمان و فرایند تخمک‌ گذاری در بدن تنظیم شود. افرادی که اضافه وزن دارند و در معرض خطر ابتلا به سندروم پلی کیستیک هستند، بهتر است با یک کارشناس تغذیه در ارتباط باشند و برنامه غذایی و ورزشی مناسبی را دنبال کنند.

کاهش مصرف کربوهیدارت‌ ها

مصرف کربوهیدرات به مقدار زیاد و کنترل نشده در رژیم غذایی یکی از عواملی است که می‌ تواند سطح انسولین را در خون افزایش دهد.

به همین دلیل افرادی که به بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، باید از یک رژیم غذایی با مقدار کم و کنترل شده کربوهیدرات پیروی کنند و خوراکی‌ هایی را انتخاب کنند که کربوهیدرات‌ های پیچیده دارند و باعث می‌ شوند که سطح قند خون با سرعت کمتری افزایش پیدا کند.

افزایش فعالیت روزانه

ورزش‌ کردن و انجام تمرینات بدنی یکی از فعالیت‌ هایی است که می‌ تواند سطح قند خون را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. افراد مبتلا به PCOS باید سعی کنند تا به کمک ورزش، مقاومت بدن خود را نسبت به انسولین درمان کرده و وزن بدن خود را در شرایط ایده‌آل کنترل کنند.

مصرف غذاهای سالم

غذاهای پر چرب دشمن اصلی سلامت بدن هستند و به غیر از عوارض و زیان‌ هایی که برای سلامتی بدن دارند، می‌ توانند علائم ناشی از ابتلا به تنبلی تخمدان را نیز تشدید کنند.

سبک زندگی مدرن و ماشینی امروز باعث شده است که بسیاری از خانم‌ ها از بیماری‌ های مختلفی رنج ببرند که می‌ تواند سلامت آن‌ ها را با خطر جدی مواجه کند.

مصرف غذاهای ناسالم و پر از چربی و تحرک و فعالیت بدنی کم، از جمله عواملی هستند که می‌ توانند در بروز بیماری‌ های مختلف نقش اساسی داشته باشند.

یکی از بیماری‌ هایی که درصد زیادی از خانم‌ ها در جهان با آن در حال دست و پنجه نرم کردن هستند، بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک است که با نام تنبلی تخمدان نیز شناخته می‌ شود.

این بیماری که در اثر اختلالات هورمونی در زنان بروز  پیدا می‌ کند، جزو بیماری‌ های شایع است که احتمال ابتلای آن رابطه مستقیمی با سبک زندگی افراد دارد.

انتخاب سبک زندگی سالم، مصرف غذاهای سالم و طبیعی و برنامه منظم ورزش از جمله اقداماتی است که می‌ تواند به میزان قابل توجهی احتمال ابتلای افراد به این بیماری را کاهش دهد.