فریز کردن تخمک، روش انجام و هزینه
استفاده از روش انجماد تخمک، امروزه به عنوان یکی از بهترین روش‌های حفظ باروری بانوان به شمار می‌آید. با توجه به پیشرفت‌هایی که در علوم مختلف صورت گرفته است، امروزه از روش‌های مختلفی برای فراهم آوردن شرایط مناسب برای باروری تمامی زوجین استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها، گرفتن تخمک از تخمدان خانم‌ها و فریز کردن آن‌ها می‌باشد. در ضمن استفاده از این روش باعث می‌شود تا افرادی که تحت درمان بیماری‌هایی مثل سرطان، کیست تخمدان و … هستند باروری خود را حفظ کرده و در آینده برای باردار شدن با مشکلی روبرو نشوند.
استفاده از این روش دارای یک سری اصول بوده و باید در شرایط خاصی انجام شود. در ضمن این کار دارای عوارضی بوده و مراحل ویژه‌ای برای فریز کردن تخمک سپری می‌شود. به همین منظور افرادی که قصد انجام این کار را دارند باید قبل از اقدام به منجمد کردن تخمک، از این ویژگی‌ها باخبر باشند.
با توجه به این گفته‌ها، این مقاله به بررسی ویژگی‌ها و نحوه انجماد تخمک اختصاص یافته و اطلاعات جامع را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
فریز کردن تخمک چیست؟
تخمک‌ها در دمای پایین، برای سال‌های سال، سالم باقی می‌مانند. پزشکان نیز از این ویژگی استفاده کرده و بعد از استخراج تخمک از تخمدان بانوان، آن‌ها را منجمد کرده و نگهداری می‌کنند. این امر به بانوان کمک می‌کند تا در مواقع ضروری از آن استفاده کنند.
به عنوان مثال اگر در سال‌های آینده، امکان بارداری طبیعی برای خانم فراهم نباشد، می‌توان از این تخمک‌ها استفاده کرد. یا این که اگر خانمی بر اثر استفاده از درمان‌های پزشکی خاص مانند لاپاراسکوپی و … برای درمان سرطان، کیست تخمدان و… دچار مشکل در باروری شد می‌تواند با فریز کردن تخمک‌ها، بعداً از آن‌ها استفاده کرده و تجربه شیرین مادر شدن را داشته باشد.
توجه داشته باشید که برای گرفتن تخمک‌ها و منجمد کردن آن‌ها باید به مراکز معتبر پزشکی مراجعه کرده و از جراح و متخصص زنان زایمان کمک بگیرید.
چرا تخمک را فریز میکنیم؟
با شنیدن اصطلاح انجماد تخمک، اولین سؤالی که به ذهن مخاطبان می‌رسد این است که چرا باید نسبت به انجام این کار، اقدام کرد و یا علل فریز کردن تخمک چیست؟
در پاسخ به این سؤال باید این گونه گفت که بانوان در سنین پایین دارای تخمک‌های بارور و سالم هستند. این در حالی است که ممکن است در آینده به دلایل مختلف، این تخمک‌ها از سلامت کافی برخوردار نبوده و یا به دلیل ابتلا به یک بیماری، امکان بارداری طبیعی برای آن‌ها فراهم نباشد. در ضمن ممکن است زوجین با بالا رفتن سن ازدواج، شرایط طبیعی برای بارور شدن را نداشته باشند.
حال با وجود این مشکلات، می‌توان با گرفتن تخمک‌ها و منجمد نمودن آن‌ها، در آینده امکان باردار شدن با تخمک فریز شده را فراهم نمود.
البته به جز این موارد، افرادی هم وجود دارند که دارای تخمک و تخمدان سالمی هستند ولی به دلایلی قصد باردار شدن و فرزند‌آوری ندارند. این افراد می‌توانند با گرفتن و انجماد تخمک، از تخمک‌های سالم نگهداری کنند و از آن‌ها در آینده استفاده نموده و آن‌ها یا به دیگران اهدا کنند.
کاربرد انجماد تخمک
روش منجمد کردن تخمک‌ها در موارد مختلفی کاربرد دارد. از جمله این کاربرد‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در مواردی که زوجین با دلایلی چون سن پایین، مشغله زیاد، تحصیل و … قصد تأخیر در بارداری دارند.
- استفاده از تخمک فریز شده برای خانم‌هایی که به دلیل جهش‌های ژنتیکی دچار نارسایی در تخمدان شده‌اند.
- بانوانی که تحت شیمی درمانی هستند.
- بانوانی که به دلایل مختلفی مانند جراحی‌های ناموفق، تجربه آسیب به تخمدان داشته‌اند.
- زنانی که به دلیل بیماری در تخمدان، شرایط بارداری طبیعی را ندارند.
- افرادی که قصد اهدای تخمک دارند.
- افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی چون لوپوس، کم خونی داسی شکل و …، امکان بارداری طبیعی را ندارند.
- افرادی که پس از انجام IVF، قصد استفاده از تخمک‌های اضافی خود را ندارند.
چگونه تخمک را فریز می‌کنند؟
پروسه فریز کردن تخمک باید توسط پزشکان و متخصصان زنان زایمان و در مراکز و کلینیک‌های معتبر انجام شود. این افراد بنا به دانش و تجربه‌ای که دارند با مراحل و چگونگی انجماد تخمک آشنا بوده و این کار را به صورت اصولی انجام می‌دهند.
این متخصصان ابتدا با انجام آزمایش‌های مختلف، وضعیت غدد درون ریز بانوان و متابولیسم بدن آن‌ها را بررسی می‌کنند. این بررسی‌ها با استفاده از آزمایش خون، انجام شده و هورمون‌ها و وضعیت ذخیره تخمدان کنترل خواهند شد.
در نوبت بعد، با استفاده از آزمایش در روز سوم قاعدگی، میزان هورمون‌های استرادیول و فولیکول سنجیده می‌شود. در این حالت می‌توان چگونگی واکنش تخمدان به دارو‌های باروری را بررسی کرد. پس از انجام این کار‌ها، سونوگرافی انجام شده و در آن می‌توان تعداد فولیکول‌های نابالغ را تعیین کرده و وضعیت تخمدان را از هر جهت مورد بررسی قرار داد.
به جز این موارد باید در افرادی که به بیماری‌های عفونی مانند HIV و هپاتیت B و C مبتلا هستند، غربالگری عفونی نیز انجام شود.
حال نوبت به سپری شدن مراحل فریز کردن تخمک می‌رسد.
مراحل فریز کردن تخمک
انجماد تخمک
دارای یک پروسه علمی بوده و باید به صورت کاملاً اصولی انجام شود. این مراحل شامل تحریک تخمک، استخراج تخمک و انجام آن است. این مراحل توسط متخصصان و در مراکز و کلینیک‌های درمان ناباروری انجام می‌شود.
در هر کدام از این مراحل، از دارو‌ها و تجهیزات خاصی استفاده خواهد شد. به منظور آشنایی بیشتر، در ادامه به بررسی جزئیات هر کدام از این مراحل خواهیم پرداخت:
تحریک به تخمک‌گذاری
در این مرحله از فریز کردن تخمک‌ها، فرد باید از دارو‌های محرک تخمدان استفاده کند. این دارو‌ها حاوی FSH، HMG، آنتاگونیست، آگونیست و هورمون‌های آزاد‌کننده گنادوتروپین هستند. با مصرف این دارو‌ها، تخمدان به جای آزاد‌سازی یک تخمک در سیکل قاعدگی، چندین تخمک آزاد می‌کند.
متقاضیان در طول استفاده از این دارو‌ها باید سونوگرافی‌های متعددی انجام دهند تا تعداد و اندازه فولیکول‌های آزاد شده، بررسی گردد. انجام آزمایشات هورمونی برای بررسی وضعیت هورمون‌های بدن متقاضیان نیز از اقدامات ضروری در این مرحله به شمار می‌آید.
پانکچر
مرحله بعد در انجماد تخمک، مرحله استخراج تخمک یا پانکچر است. در این مرحله از سونوگرافی واژینال کمک گرفته می‌شود. به این ترتیب با استفاده از یک سوزن توخالی می‌توان فولیکول‌های بالغ را شناسایی کرده و از تخمدان، خارج نمود. بالا بودن تعداد تخمک‌های بالغ استخراج شده به موفقیت‌آمیز بودن عمل منجمد کردن تخمک‌ها، کمک خواهد کرد.
لازم به ذکر است به منظور کاهش درد متقاضی به هنگام خروج این تخمک‌ها، از آرام بخش‌های مجاز و بیهوشی سبک استفاده می‌شود.
انجماد تخمک
در این مرحله نوبت به فریز کردن تخمک‌ها می‌رسد. پس از خروج تخمک از تخمدان، این تخمک‌ها در تانک نیتروژن مایع که دمایی معادل منفی 190 درجه دارد نگهداری می‌شوند. به این ترتیب از فعالیت بیولوژیکی تخمک‌ها جلوگیری خواهد شد.
متخصصان این حوزه جهت انجماد این تخمک‌ها از دو روش استفاده می‌کنند. اولین روش با نام انجماد آهسته شناخته می‌شود. در این روش، از ماده Cryoprotectants با غلظت کم استفاده می‌شود. رفته رفته دمای این ماده کاهش یافته و تخمک‌ها با کاهش فعالیت و متابولیسم روبرو می‌شوند. با کاهش متابولیسم تخمک‌ها از این ماده با غلظت بالا استفاده خواهد شد. به این ترتیب انجماد تخمک انجام می‌شود.
روش دوم با نام انجماد سریع یا شیشه‌سازی شناخته می‌شود. در این روش از غلظت بالای ماده Cryoprotectants استفاده شده و انجماد با سرعت بالایی انجام خواهد شد. غلظت بالای این ماده کمک می‌کند تا در دما‌های پایین، بلور‌های یخ در داخل تخمک‌ها تشکیل نشوند.
سن مناسب برای فریز کردن تخمک، چه سنی است؟
خانم‌هایی که دارای سن پایین هستند، تخمدان فعال‌تری داشته و در نتیجه، از تخمک‌های سالم‌تری بهره‌مند می‌باشند. این در حالی است که با افزایش سن، احتمال بروز انواع بیماری در فرد افزایش یافته، اختلالاتی در سیکل قاعدگی رخ می‌دهد و همچنین احتمال دارد شاهد اختلالات کروموزومی در تخمک‌ها باشیم. در ضمن طبق نظر کارشناسان، با افزایش سن، احتمال باروری بانوان نیز کاهش پیدا می‌کند.
با توجه به این گفته‌ها، افرادی که قصد منجمد کردن تخمک‌های خود را دارند، بهتر است در سنین پایین اقدام کنند. به این ترتیب احتمال موفقیت انجماد تخمک نیز افزایش خواهد یافت. در این حالت، در صورت بروز مشکلاتی در باروری، زوجین می‌توانند اقدام با بارداری با تخمک فریز شده نمایند.
عوارض فریز کردن تخمک
این روش پزشکی نیز همانند دیگر روش‌ها و اقدامات این حوزه، با عوارضی همراه است. البته این عوارض به حدی جدی نبوده و خطری برای سلامت فرد متقاضی ندارد؛ بنابراین نمی‌توان این عوارض را مانعی برای انجام این اقدام دانست. در ضمن عوارض حاصل از تخمک‌گیری و منجمد کردن تخمک‌ها بعد از مدتی از بین رفته و یا می‌توان برای آن‌ها از درمان‌های پزشکی استفاده کرد.
از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوارض ناشی از مصرف دارو‌های محرک تخمدان: مصرف دارو‌هایی که برای تحریک تخمدان تجویز می‌شود ممکن است عوارضی برای متقاضیان در پی داشته باشد. بالا رفتن احتمال بروز سندرم تحریک بیش از حد از جمله عوارض اقدام به انجماد تخمک است. به این صورت که تخمدان فرد با مصرف این دارو‌ها، بیش از حد تحریک شده و در نتیجه با تورم و درد در این ناحیه مواجه می‌شود. به صورت کلی می‌توان عوارض مصرف این دارو‌ها را در مواردی همچون درد شکم، تنگی نفس، بالا رفتن وزن و حالت تهوع، خلاصه کرد.
- عوارض حاصل از استخراج تخمک: همانگونه که گفته شد برای استخراج تخمک از سونوگرافی واژینال و سوزن‌های توخالی استفاده می‌شود. این امر ممکن است با خون‌ریزی همراه باشد. در ضمن احتمال ابتلا به عفونت نیز در افراد افزایش پیدا خواهد کرد. البته اگر کلینیک‌ها و متخصصان مجرب را برای این کار، انتخاب کنید احتمال بروز این عوارض به حداقل کاهش خواهد یافت.
بروز عوارض ناشی از مصرف دارو‌های بیهوشی عمومی نیز از دیگر مواردی است که امکان دارد افراد از آن‌ها رنج ببرند.
- بروز برخی مشکلات روحی: قبل، حین و بعد از اقدام به انجماد تخمک ممکن است نگرانی‌ها و چالش‌های روحی برای بانوان به وجود آید. به همین دلیل احتمالاً با مشکلات روحی، عاطفی و استرس در این افراد مواجه باشیم.
احتمال موفقیت فریز کردن تخمک به چه صورت است؟
افرادی که اقدام به استخراج و منجمد کردن تخمک می‌کنند به امید موفقیت‌آمیز بودن این عمل و امکان استفاده از این تخمک‌ها برای بارداری با تخمک فریز شده، وارد این کار می‌شوند؛ اما در همه موارد شاهد موفقیت‌آمیز بودن این اقدام نیستیم.
طبق آمار موجود و تحقیقات انجام شده، تنها 30 تا 60 درصد احتمال موفقیت‌آمیز بودن فریز کردن تخمک و امکان استفاده از آن در آینده وجود دارد. توجه داشته باشید که موفقیت‌آمیز بودن این اقدام به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال، بالا بودن تعداد تخمک‌های گرفته شده در مرحله پانکچر، خود دلیلی بر موفقیت‌آمیز بودن منجمد کردن تخمک‌ها خواهد بود.
در ضمن پایین بودن سن متقاضی نیز تأثیر مستقیمی بر موفقیت این عمل دارد. هر چه سن فرد متقاضی کمتر باشد، تخمک‌ها سالم‌تر بوده و در نتیجه، انجماد تخمک و استفاده از آن در آینده با موفقیت همراه خواهد بود.
آمادگی قبل از فریز کردن تخمک
افراد قبل از آنکه نسبت به گرفتن تخمک و انجماد آن اقدام کنند باید از لحاظ روحی، در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند. این امر کمک می‌کند تا از استرس و نگرانی افراد کاسته شده و در نتیجه، عوارض کمتری متوجه آن‌ها شود.
در ضمن این افراد باید از لحاظ ابتلا به بیماری‌های مختلفی عفونی نیز مورد بررسی قرار گیرند تا حین و بعد از انجام فریز کردن تخمک با مشکل جسمی روبرو نشوند. بررسی وضعیت تخمدان‌ها، میزان عملکرد تخمک‌ها و سلامت آن‌ها نیز از اقدامات و آمادگی‌های قبل از منجمد کردن تخمک‌ها به شمار می‌آیند.
هزینه فریز کردن تخمک چقدر است؟
هزینه فریز تخمک از مواردی است که افراد متقاضی انجام این کار در مورد آن با شبهاتی مواجه هستند و این سؤال را می‌پرسند که هزینه منجمد کردن تخمک‌ها چقدر است؟ اگر بخواهیم پاسخی درست و مناسب به این سؤال کاربران داده باشیم باید بگوییم که هزینه این کار به پارامتر‌های مختلفی بستگی دارد.
از جمله این عوامل می‌توان به دولتی یا خصوصی بودن مراکز انجماد تخمک اشاره کرد. طبیعتاً مراکز دولتی در قیاس با مراکز خصوصی، هزینه کمتری دریافت می‌کنند. لازم به ذکر است که در بررسی هزینه‌های انجام این کار باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید که این هزینه‌ها در چند مرحله از متقاضیان دریافت می‌شود. به این صورت که برای دارو‌های محرک تخمدان، هزینه‌ای جداگانه دریافت می‌شود. هزینه‌های لاپاراسکوپی و خروج تخمک نیز از متقاضی دریافت خواهد شد. در ضمن، متقاضیان باید سالانه، مبلغی برای نگهداری از این تخمک‌های فریز شده به کلینیک مورد نظر پرداخت نمایند.
بارداری با تخمک فریز شده
همانگونه که در ابتدای مقاله نیز بیان شد، از تخمک‌های فریز شده برای بارداری زوجین در سال‌های آینده می‌توان استفاده کرد. حال اگر زوجی اقدام به فریز کردن تخمک کرده و در حال حاضر تصمیم دارند تا با استفاده از این تخمک‌ها، باردار شوند باید مراحل خاصی را طی نمایند. این مراحل شامل بارور کردن تخمک‌های فریز شده است. به همین منظور باید انجماد تخمک را از بین برده و آن را از حالت یخ‌زده، خارج کرد.
در این شرایط، اسپرم‌های گرفته شده از زوج در شرایط آزمایشگاهی با تخمک‌ها لقاح داده می‌شوند. به این منظور از روش ICSI استفاده می‌شود. در این تکنیک، اسپرم به صورت درون سیتوپلاسمی، تزریق شده و عمل لقاح انجام می‌شود.
البته قبل از انجام لقاح، باید رحم مادر برای پذیرش جنین، آماده شود. به همین دلیل نیز از دارو‌های هورمونی استفاده می‌گردد. حال می‌توان تخمک لقاح یافته را به رحم مادر منتقل نمود.
متقاضیان می‌توانند پس از چند ساعت، محل را ترک نمایند؛ اما ممکن است با برخی علائم روبرو شوند که در این حالت نیاز است تا به متخصص زنان زایمان مراجعه کنند. از جمله این علائم می‌توان به تب بالای 5/38 درجه اشاره کرد. در ضمن ممکن است زنان پس از انجام پروسه لقاح تخمک فریز شده و انتقال آن به رحم، با افزایش وزن مواجه شوند. در صورتی که این افزایش وزن بیشتر از 9 کیلوگرم در یک شبانه روز باشد باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایند.
داشتن خون‌ریزی شدید و مشکل در ادرار کردن نیز از علائمی هستند که در صورت مشاهده آن‌ها باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کرد.
جمع‌بندی
خوشبختانه در سال‌های اخیر، روش‌های کمکی مناسبی برای بارور نمودن زوجینی که در بارداری با مشکل مواجه هستند ابداع شده است. یکی از این روش‌ها، انجماد تخمک است. در این روش، تخمک بانوان، استخراج شده و به صورت منجمد در شرایط خاص نگهداری می‌شود. به این ترتیب بانوان در صورت بروز هر گونه مشکلی در سال‌های آینده، حس بارداری و فرزند‌آوری را تجربه کرده و از این بابت نگرانی نخواهند داشت. استفاده از این روش به افرادی که با بیماری‌های عفونی مواجه هستند یا به دلیل سرطان، در حال شیمی درمانی هستند و همچنین زوجینی که در حال حاضر قصد بارداری ندارند، توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که این اقدام باید توسط متخصصین و در کلینیک‌های معتبر انجام شود تا نتیجه دلخواه، حاصل گردد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!