در غربالگری های بارداری چه بیماری‌هایی مشخص می‌شود؟
غربالگری‌های بارداری به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در مراقبت‌های بهداشتی دوران بارداری نقش بسیار مهمی در شناسایی و پیشگیری از بیماری‌ها و اختلالات احتمالی در مادر و جنین ایفا می‌کنند. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها است که به منظور شناسایی ناهنجاری‌های کروموزومی، بیماری‌های ژنتیکی و مشکلات رشد جنین انجام می‌شود.
با توجه به اهمیت سلامت مادر و جنین غربالگری‌های بارداری می‌توانند به شناسایی بیماری‌هایی نظیر سندرم داون، نقص‌های لوله عصبی و سایر اختلالات ژنتیکی کمک کنند. در ادامه به بررسی انواع بیماری‌هایی که از طریق غربالگری‌های بارداری قابل شناسایی هستند می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید.
غربالگری بارداری چیست؟
غربالگری بارداری به مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها اطلاق می‌شود که در طول دوران بارداری برای شناسایی مشکلات و اختلالات احتمالی در سلامت مادر و جنین انجام می‌شود. این غربالگری‌ها شامل آزمایش‌های خون، سونوگرافی و ارزیابی‌های ژنتیکی هستند که به پزشکان کمک می‌کنند تا خطرات احتمالی مانند ناهنجاری‌های کروموزومی، بیماری‌های ژنتیکی و مشکلات رشد جنین را شناسایی کنند.
یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های غربالگری در بارداری، آزمایش‌های سه‌ماهه اول و دوم است که به شناسایی سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی کمک می‌کند. همچنین غربالگری بارداری به مادران این امکان را می‌دهد که با آگاهی از وضعیت سلامت خود و جنین، تصمیمات بهتری در مورد مراقبت‌های پزشکی و شیوه زندگی خود اتخاذ کنند. این فرآیند نه تنها به بهبود سلامت مادر و جنین کمک می‌کند بلکه می‌تواند به کاهش عوارض و مشکلات در طول بارداری و زایمان نیز منجر شود.
غربالگری سه‌ماهه اول بارداری
غربالگری سه‌ماهه اول بارداری شامل سونوگرافی NT و آزمایش‌های خون است که به صورت همزمان بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود. این فرآیند به مادران کمک می‌کند تا در مراحل ابتدایی بارداری از وضعیت سلامت جنین خود آگاه شوند و در صورت وجود خطرات احتمالی، اقدامات لازم را انجام دهند.
لازم به ذکر است که نتایج این آزمایش‌ها تنها احتمال ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی یا ژنتیکی را نشان می‌دهند و به هیچ عنوان نمی‌توانند وجود قطعی این اختلالات را تأیید کنند. این غربالگری به عنوان یک ابزار پیشگیرانه به مادران این امکان را می‌دهد که با آگاهی از وضعیت جنین، تصمیمات بهتری در زمینه مراقبت‌های پزشکی و شیوه زندگی خود اتخاذ کنند و در صورت نیاز، مشاوره‌های لازم را دریافت نمایند.
آزمایش‌های خون سه‌ماهه اول بارداری
آزمایش‌های خون در سه‌ماهه اول بارداری به اندازه‌گیری دو ماده مهم در خون می‌پردازد: بتای آزاد گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) و پروتئین A پلاسما (PAPP-A). هورمون hCG که توسط جفت تولید می‌شود، در صورت افزایش غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده وجود نقص‌های مادرزادی باشد.
از سوی دیگر، پروتئین A نیز در خون مادر وجود دارد و کاهش سطح آن می‌تواند به نقص‌های مادرزادی اشاره کند. این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا ریسک‌های احتمالی جنین را شناسایی کرده و در صورت نیاز، اقدامات لازم را انجام دهند.
سونوگرافی NT
سونوگرافی NT به اندازه‌گیری ضخامت پوست ناحیه پشت گردن جنین اختصاص دارد. این ضخامت می‌تواند نشانه‌ای از وجود نقص‌های مادرزادی مانند سندرم داون باشد. این سونوگرافی همزمان با آزمایش‌های خون در اواخر سه‌ماهه اول انجام می‌شود.
در صورتی که سونوگرافی NT امکان‌پذیر نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های غربالگری یکپارچه را توصیه کند. با بررسی نتایج این آزمایش‌ها و عوامل دیگر، احتمال بروز مشکلات خاص در جنین ارزیابی می‌شود و این اطلاعات به تصمیم‌گیری‌های پزشکی کمک می‌کند.
نتایج آزمایش غربالگری سه‌ماهه اول
نتایج آزمایش غربالگری سه‌ماهه اول معمولاً افراد را به سه گروه پرخطر، خطر متوسط و کم‌خطر تقسیم می‌کند. در صورتی که فرد در گروه پرخطر قرار گیرد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی مانند نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) یا آمنیوسنتز را برای تشخیص قطعی مشکل توصیه کند.
اگر نتایج نشان‌دهنده خطر متوسط باشد، پزشک معمولاً غربالگری سه‌ماهه دوم یا آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه را پیشنهاد می‌دهد. در نهایت، اگر نتیجه کم‌خطر باشد، نیازی به غربالگری‌های بیشتر نخواهد بود.
اهمیت غربالگری‌های بعدی
صرف‌نظر از نتیجه غربالگری سه‌ماهه اول، آزمایش آلفا فیتوپروتئین (AFP) برای شناسایی نقص‌های لوله عصبی جنین و سونوگرافی آنومالی در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری برای بررسی ناهنجاری‌های ساختاری درخواست می‌شود.
اگر مادر تا هفته ۱۳ بارداری غربالگری سه‌ماهه اول را انجام نداده باشد، پزشک به او توصیه می‌کند که غربالگری سه‌ماهه دوم را انجام دهد. این مراحل به حفظ سلامت مادر و جنین و شناسایی مشکلات احتمالی کمک می‌کند.
نتیجه غربالگری مرحله اول
نتیجه غربالگری مرحله اول بارداری شامل ارزیابی نتایج آزمایشات خون و سونوگرافی به همراه سن مادر است. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا برآورد دقیقی از ریسک‌های احتمالی جنین ارائه دهد.
بر اساس این نتایج، مشخص می‌شود که آیا نیاز به انجام آزمایش‌های تشخیصی بیشتر وجود دارد یا خیر. این مرحله به عنوان یک ابزار مهم در شناسایی مشکلات احتمالی جنین و تصمیم‌گیری‌های پزشکی بعدی به شمار می‌آید.
آزمایش تشخیصی
زمانی که مادر باردار با خطر بالای ابتلای جنین به نقص‌های مادرزادی مواجه باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را توصیه کند. این آزمایش‌ها به دلیل نیاز به نمونه‌برداری از سلول‌های جنین به عنوان آزمایش‌های تهاجمی شناخته می‌شوند و ممکن است در برخی موارد خطراتی برای جنین به همراه داشته باشند.
به همین دلیل پزشکان تنها در مواقع ضروری و با توجه به نتایج غربالگری اولیه، این آزمایش‌ها را پیشنهاد می‌دهند. نتایج مثبت این آزمایش‌ها می‌تواند به عنوان ملاکی برای تصمیم‌گیری در مورد ادامه بارداری مورد استفاده قرار گیرد.
نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS)
آزمایش CVS یکی از روش‌های تشخیصی است که به بررسی سلول‌های موجود در جفت می‌پردازد. این آزمایش معمولاً بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام می‌شود. پزشک با استفاده از یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر یا سوزن، نمونه‌ای از پرزهای جفتی را از طریق واژن یا شکم برداشت می‌کند.
این روش به تشخیص نقص‌های کروموزومی مانند سندرم داون و برخی بیماری‌های ارثی مانند کم‌خونی داسی‌شکل یا فیبروز کیستیک کمک می‌کند. با این حال، این آزمایش قادر به شناسایی نقص‌های لوله عصبی نیست و باید با احتیاط انجام شود.
نتیجه گیری
غربالگری‌های بارداری ابزارهای حیاتی برای شناسایی بیماری‌ها و ناهنجاری‌های احتمالی در جنین هستند. این غربالگری‌ها از جمله آزمایش‌های خون و سونوگرافی به تشخیص اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ کمک می‌کنند.
همچنین این روش‌ها به شناسایی مشکلات ساختاری مانند نقص‌های لوله عصبی و ناهنجاری‌های قلبی می‌پردازند. با انجام این غربالگری‌ها، مادران و پزشکان می‌توانند تصمیمات بهتری در مورد مراقبت‌های بعدی و مدیریت بارداری اتخاذ کنند و از عواقب جدی بیماری‌های مادرزادی جلوگیری کنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!