زگیل دهانی و نحوه انتقال و درمان آن

زگیل دهانی یکی از عفونت‌های ویروسی شایع است که به وسیله ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این زگیل‌ها در نواحی دهان و گلو ظاهر می‌شوند و می‌توانند به صورت تک یا گروهی دیده شوند. انتقال این عفونت عمدتاً از طریق تماس مستقیم با زگیل‌های موجود یا از طریق تماس با سطوح آلوده صورت می‌گیرد. در ادامه به بررسی روش‌های انتقال زگیل دهانی علائم و نشانه‌های آن و همچنین راه‌های درمانی موجود خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از این عارضه و نحوه مدیریت آن دست یابیم، پس با ما همراه باشید.

تعریف و علل ابتلا زگیل دهانی

زگیل دهانی یکی از عفونت‌های شایع است که به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به وجود می‌آید. این زگیل‌ها در نواحی مختلف دهان مانند زبان لثه‌ها و داخل گونه‌ها ظاهر می‌شوند و به صورت تک یا گروهی دیده می‌شوند. تماس مستقیم با زگیل‌های موجود یا سطوح آلوده اصلی‌ترین راه‌های انتقال این عفونت به شمار می‌روند. افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که تحت استرس‌های مکرر قرار دارند بیشتر در معرض ابتلا به زگیل دهانی هستند.
همچنین تماس جنسی دهانی نیز می‌تواند به انتقال ویروس منجر شود. اگرچه زگیل‌های دهانی معمولاً خطرناک نیستند اما ممکن است باعث ناراحتی و درد در فرد مبتلا شوند. برای تشخیص این عارضه معاینه بالینی انجام می‌شود و درمان‌های مختلفی از جمله جراحی و استفاده از کرم‌های موضعی برای مدیریت آن وجود دارد.

آیا زگیل دهانی علائم خاصی دارد؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از ویروس‌هایی است که می‌تواند به طور خاموش در بدن انسان وجود داشته باشد. در شرایط عادی سیستم ایمنی بدن توانایی دارد تا این ویروس را شناسایی و طی 1 تا 2 سال از بین ببرد. با این حال برخی از سویه‌های HPV به دلیل ویژگی‌های خاص خود می‌توانند از سیستم ایمنی فرار کنند و در نتیجه عفونت‌های مزمن ایجاد کنند.
این عفونت‌ها معمولاً به صورت زگیل‌های تناسلی یا دهانی ظاهر می‌شوند و باعث ناراحتی و مشکلات بهداشتی می‌شوند. زگیل‌های دهانی به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع‌تر هستند. در حالی که بسیاری از سویه‌های HPV بی‌خطر هستند برخی از آن‌ها می‌توانند به عوارض جدی‌تری مانند سرطان منجر شوند. بنابراین شناسایی و درمان زگیل‌های ناشی از این ویروس اهمیت ویژه‌ای دارد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

انواع زگیل دهانی

1-زگیل دهانی معمولی: این نوع زگیل‌ها به‌طور معمول به رنگ سفید یا گوشتی هستند و سطحی صاف یا کمی برجسته دارند. آن‌ها معمولاً در نواحی داخلی دهان و لب‌ها ظاهر می‌شوند.
2- زگیل‌های گل کلمی: این زگیل‌ها به شکل توده‌های کوچک و متراکم شبیه گل کلم هستند. معمولاً در نواحی نرم دهان مانند زبان و لثه‌ها دیده می‌شوند و می‌توانند دردناک باشند.
3- زگیل‌های مسطح: زگیل‌های مسطح به‌صورت توده‌های کوچک و صاف ظاهر می‌شوند و معمولاً رنگی مشابه با رنگ پوست دارند. این زگیل‌ها معمولاً در نواحی مختلف دهان رشد می‌کنند.
4- زگیل‌های رنگی: این نوع زگیل‌ها ممکن است به رنگ‌های صورتی و قرمز یا قهوه‌ای دیده شوند و معمولاً در نواحی حساس دهان مانند لثه‌ها و زبان ظاهر می‌شوند.
5- زگیل‌های چندتایی: این زگیل‌ها به‌صورت گروهی و در کنار یکدیگر رشد می‌کنند و می‌توانند به شکل توده‌های بزرگ‌تری در نواحی مختلف دهان تشکیل شوند.

مقاله برای مطالعه بیشتر: ابتلا به زگیل تناسلی درباشگاه و استخر

عامل اصلی بروز زگیل دهانی چیست؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ممکن است در بدن انسان وجود داشته باشد و توسط سیستم ایمنی بدن کنترل و از بین می‌رود. سیستم ایمنی قوی قادر است عفونت‌های ناشی از این ویروس را در مدت 1 تا 2 سال درمان کند. با این حال برخی از سویه‌های HPV می‌توانند از پاسخ ایمنی فرار کنند و در نتیجه به شکل زگیل‌های تناسلی یا دهانی نمایان شوند. این وضعیت نشان‌دهنده اهمیت حفظ سلامت سیستم ایمنی و توجه به علائم عفونت‌های HPV است تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.

علائم هشداردهنده سرطان دهان و حلق

بیشتر انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به‌طور کلی خوش‌خیم هستند، اما از میان حدود 120 نوع مختلف این ویروس دو نوع 16 و 18 به‌طور خاص با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان مرتبط هستند. سرطان دهان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و یکی از این عوامل آلودگی طولانی‌مدت به ویروس HPV نوع 16 و 18 است.
به‌ویژه در مورد سرطان‌های دهانی و حلقی که HPV مثبت تشخیص داده شده‌اند، در حدود 90 درصد موارد، این سرطان‌ها به نوع 16 ویروس HPV مرتبط هستند. این ارتباط نشان‌دهنده اهمیت آگاهی از خطرات ناشی از این ویروس و ضرورت پیشگیری و درمان به‌موقع عفونت‌های HPV است تا از بروز عوارض جدی‌تری مانند سرطان جلوگیری شود.

عوارض ناشی از زگیل تناسلی در دهان

زگیل‌های تناسلی در دهان می‌توانند عوارض جدی و ناخوشایندی را برای فرد به همراه داشته باشند. این زگیل‌ها که ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند ممکن است باعث درد ناراحتی و مشکلات در بلع و صحبت کردن شوند. در برخی موارد زگیل‌ها می‌توانند به التهاب و عفونت‌های ثانویه منجر شوند که نیاز به درمان‌های پزشکی دارند.
علاوه بر این زگیل‌های دهانی می‌توانند به‌عنوان یک علامت هشدار دهنده از وجود عفونت‌های HPV در بدن باشند که در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان دهان یا حلق منجر شوند. همچنین وجود این زگیل‌ها می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و باعث اضطراب و کاهش اعتماد به نفس شود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این زگیل‌ها اهمیت زیادی دارد تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.

راهکارهای پیشگیری از زگیل دهانی

پیشگیری از زگیل دهانی به‌ویژه با توجه به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) اهمیت زیادی دارد. یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش خطر ابتلا، رعایت رابطه جنسی ایمن است. استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی می‌تواند به جلوگیری از انتقال این ویروس کمک کند. همچنین گفت‌وگو با شرکای جنسی درباره تاریخچه بیماری‌های مقاربتی و انجام آزمایش‌های منظم، از دیگر اقداماتی است که باید در نظر گرفته شود.
در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در دهان، باید از رابطه جنسی خودداری کرد. معاینات منظم دندانپزشکی نیز می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات کمک کند. علاوه بر این، واکسیناسیون HPV، به‌ویژه برای افراد زیر ۴۵ سال، یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از زگیل دهانی و سرطان‌های مرتبط با این ویروس است. این واکسن تا ۸۸ درصد خطر عفونت را کاهش می‌دهد و به سلامت دهان و حلق کمک می‌کند.

پزشک مناسب برای تشخیص و معاینه زگیل دهانی

مراجعه به پزشک در مواجهه با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) امری حیاتی است، به‌ویژه زمانی که علائمی مشاهده می‌شود. در حالی که سیستم ایمنی بدن در اکثر موارد می‌تواند این ویروس را قبل از بروز علائم جدی از بین ببرد، برخی از سویه‌ها می‌توانند منجر به ایجاد ضایعاتی در دهان شوند که شبیه زگیل هستند و با خطر ابتلا به سرطان دهان و رحم مرتبط‌اند.
اگر شما رابطه جنسی پرخطر داشته‌اید و علائمی را تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. بسیاری از افراد مبتلا به HPV هیچ علامتی ندارند و ویروس به‌طور طبیعی کنترل می‌شود، اما افرادی که علائم دارند باید تحت نظارت پزشکی قرار گیرند تا وضعیت آن‌ها به‌خوبی مدیریت شود. از آنجا که حذف کامل ویروس ممکن نیست، پیشگیری از روابط جنسی پرخطر می‌تواند به جلوگیری از ورود ویروس به بدن کمک کند.

روش‌های تشخیص زگیل دهانی

در حال حاضر تشخیص زگیل دهانی به‌طور قطعی از طریق روش‌های رایج پزشکی امکان‌پذیر نیست. یکی از دقیق‌ترین روش‌ها آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) است که به شناسایی DNA ویروس کمک می‌کند. در این روش پزشک نمونه‌ای از سلول‌های مخاط دهان را جمع‌آوری کرده و DNA آن‌ها را استخراج و تکثیر می‌کند. این فرآیند به متخصصان این امکان را می‌دهد که حتی مقادیر بسیار کمی از DNA ویروسی را شناسایی کنند.
در مواردی که زگیل‌ها به وضوح قابل مشاهده هستند پزشک ممکن است بتواند از طریق معاینه بصری زگیل دهانی را تشخیص دهد. با این حال به‌دلیل عدم وجود علائم مشخص و روش‌های تشخیصی قطعی مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم برای شناسایی و درمان زگیل‌های دهانی ضروری است. این فرآیند به تشخیص به‌موقع و مدیریت بهتر این عارضه کمک می‌کند.

انواع واکسن‌های گارداسیل

– 15.1. گارداسیل (Gardasil)
– 15.2. گارداسیل 9
– 15.3. سرواریکس (Cervarix)

درمان‌های مؤثر برای زگیل دهانی

درمان زگیل دهانی معمولاً به سیستم ایمنی بدن بستگی دارد که بسیاری از زگیل‌ها را به‌طور طبیعی از بین می‌برد. با این حال در صورت تضعیف سیستم ایمنی یا مشاهده ضایعات مشکوک مراجعه به پزشک ضروری است. درمان این زگیل‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و پزشک ممکن است از داروهای موضعی مانند اسید سالیسیلیک یا کانتاریدین استفاده کند.
در موارد شدیدتر گزینه‌های درمانی شامل جراحی برای برداشتن زگیل‌ها استفاده از سرمادرمانی با نیتروژن مایع برای انجماد سلول‌های آلوده یا تزریق اینترفرون آلفا-۲بی برای حفاظت از سلول‌های سالم می‌باشد. پس از تشخیص زگیل دهانی انجام آزمایش HPV هر ۸ تا ۱۲ ماه یکبار توصیه می‌شود تا از پیشرفت عفونت جلوگیری شود. متأسفانه هیچ درمانی وجود ندارد که به‌طور کامل ویروس را از بدن حذف کند و ممکن است در شرایط استرس‌زا دوباره بروز کند.

داروهای مناسب برای زگیل دهانی

زگیل‌های دهانی که به‌دلیل عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند می‌توانند به‌طور چشمگیری بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند. برای درمان این زگیل‌ها گزینه‌های مختلفی وجود دارد اما بسیاری از افراد به دنبال بهترین قرص برای کاهش علائم و درمان عفونت هستند.
انتخاب مناسب‌ترین قرص و بررسی سایر روش‌های درمانی نیازمند مشاوره با یک متخصص بیماری‌های فک و دهان است. این متخصص می‌تواند با ارزیابی وضعیت بیمار برنامه درمانی مناسبی را طراحی کند که به بهبود وضعیت زگیل‌ها و کاهش عوارض آن کمک کند.

درمان زگیل دهانی با استفاده از فتودینامیک تراپی و لیزر

فتودینامیک تراپی و لیزر از روش‌های نوین و مؤثر در درمان زگیل‌های دهانی به شمار می‌روند. در فتودینامیک تراپی از ترکیب نور و مواد حساس به نور استفاده می‌شود تا سلول‌های آلوده به ویروس را هدف قرار دهد. این روش با تاباندن نور خاص بر روی ناحیه آسیب‌دیده باعث فعال‌سازی ماده حساس به نور می‌شود که در نتیجه سلول‌های آلوده تخریب می‌شوند و زگیل‌ها کاهش می‌یابند.
از طرف دیگر لیزر نیز به‌عنوان یک روش درمانی دقیق و کم‌خطر شناخته می‌شود. با استفاده از لیزر پزشک می‌تواند زگیل‌ها را به‌طور مستقیم و با حداقل آسیب به بافت‌های اطراف بردارد. این دو روش نه‌تنها به کاهش زگیل‌های دهانی کمک می‌کنند بلکه به بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض جانبی نیز منجر می‌شوند. انتخاب بین این دو روش بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک دارد.

نتیجه گیری

زگیل‌های دهانی ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق تماس مستقیم با پوست یا مخاط آلوده صورت می‌گیرد و آگاهی از روش‌های پیشگیری مانند واکسیناسیون و رعایت بهداشت شخصی می‌تواند به کاهش شیوع آن کمک کند. درمان زگیل‌های دهانی شامل روش‌های مختلفی از جمله جراحی لیزر درمانی و داروهای موضعی است که بسته به شدت و نوع زگیل انتخاب می‌شود.
اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب در جلوگیری از عوارض جدی‌تر و حفظ کیفیت زندگی فردی غیرقابل انکار است. بنابراین افزایش آگاهی عمومی در مورد زگیل‌های دهانی و روش‌های انتقال و درمان آن می‌تواند به بهبود سلامت جامعه و کاهش بار بیماری کمک کند.

سوالات متداول

1- زگیل دهانی چیست؟
زگیل دهانی زائده‌هایی هستند که به‌دلیل عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در دهان ایجاد می‌شوند.

2- چگونه زگیل دهانی منتقل می‌شود؟
این زگیل‌ها از طریق تماس مستقیم با پوست یا مخاط آلوده، مانند رابطه جنسی دهانی، منتقل می‌شوند.

3- روش‌های درمان زگیل دهانی کدامند؟
درمان شامل روش‌هایی مانند جراحی، لیزر درمانی و داروهای موضعی است که بسته به شدت زگیل انتخاب می‌شود.

درمان زگیل تناسلی توسط دکتر ویدا یوسفیان